Το να αφήσουμε τα δεδομένα να οδηγήσουν τη θεωρία, είναι σαν να ψάχνουμε στο σκοτάδι με την ελπίδα να βρεθεί όχι μόνο ο διακόπτης για το φως, αλλά ακόμα και η ίδια η ιδέα ενός διακόπτη φωτός
«More Data» Won’t Improve Economists’ Lousy Predictions (δημοσιευμένο αρχικά στη σελίδα του Ινστιτούτου Ludwig von Mises)
της Carmen Elena Dorobăț
Απόδοση: Ευθύμης Μαραμής
Εισαγωγή
Ο Economist δημοσιεύει αυτόν τον καιρό μια σειρά άρθρων σχετικά με τις ανεπάρκειες του επαγγέλματος των οικονομικών. Το πιο πρόσφατο άρθρο υπογραμμίζει το σημαντικό σημείο ότι «η κρίση [2008-2009] εξέθεσε τη συνεχιζόμενη άγνοια του οικονομικού επαγγέλματος για τον επιχειρηματικό κύκλο». Ένας λόγος για αυτήν την άγνοια είναι, λέει ο Economist, η έλλειψη δεδομένων: ενώ οι κρίσεις συμβαίνουν επανειλημμένα, δεν συμβαίνουν αρκετές φορές ώστε η στατιστική ανάλυση τους να είναι ενδελεχής. Ένας άλλος λόγος – ο οποίος βρίσκεται υπό συνεχή συζήτηση μεταξύ των νεοκλασικών και των νεοκεϋνσιανών στρατοπέδων σχετικά με τη νομισματική πολιτική – αντιπροσωπεύεται από τα «επιστημολογικά δεινά» της μακροοικονομίας, τα οποία το επάγγελμα «πρέπει να αντιμετωπίσει … αν ελπίζει να διατηρήσει την επιρροή του και να περιορίσει τις ζημιές που θα προκαλέσει η επόμενη κρίση».
Η σύγχυση των μεθοδολογιών
Ωστόσο, ο Economist δεν προτείνει μια αναθεώρηση των μεθόδων και εργαλείων της μακροοικονομίας. Αντίθετα μάλιστα. Παρουσιάζοντας την διαφωνία μεταξύ των σχολών σκέψης, τείνει σαφώς προς το μέρος της δημοσιονομικής και νομισματικής παρέμβασης, τσουβαλιάζοντας τους κλασικούς οικονομολόγους με τους μονεταριστές, τους μη παρεμβατιστές, τους οικονομολόγους των «ορθολογικών» προσδοκιών και τους συντηρητικούς. Επισημαίνοντας τα «επιστημολογικά δεινά», αποδοκιμάζει μόνο τις ανεπιτυχείς προβλέψεις, όπως την «υποτίμηση των κινδύνων της στόχευσης ενός χαμηλού πληθωρισμού». Επιδεικνύοντας ευκαιρίες για έρευνα, θέλει να επαναφέρει την παλιά αναξιόπιστη και αποδεδειγμένα λανθασμένη καμπύλη του Phillips.
-
Δείτε σχετικά: Ο μύθος της ανεπαρκούς ζήτησης
Δεν είναι επομένως το επιφανειακό περιεχόμενο της ανάλυσής του, αλλά η συζήτησή του και η προσέγγισή του σε αυτά τα ζητήματα, τα οποία επιδεικνύουν τις αληθινές αδυναμίες του μοντέρνου, mainstream επαγγέλματος των οικονομικών.
Πρώτον, η ανάλυση των εμπειρικών δεδομένων παραμένει η αιχμή της οικονομικής θεωρίας αντί να αποτελεί η ανθρώπινη δράση αυτή την αιχμή. Όμως, δεν θα υπάρξουν ποτέ αρκετά δεδομένα ώστε να γεννηθεί μια οικονομική θεωρία, απλώς γιατί, όπως εξήγησε ο von Mises:
«Αντιλαμβανόμαστε την επίδραση των αλλαγών στα δεδομένα μέσω της θεωρίας μας» ( von Mises 2003, σελ. 170 ).
Πώς αλλιώς θα γνωρίζουν οι οικονομολόγοι ποια δεδομένα πρέπει να αναζητήσουν, ποια δεδομένα πρέπει να αγνοήσουν και γιατί δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα για τους επιχειρηματικούς κύκλους; Είναι μέσω της θεωρίας που μπορούμε να ξεμπερδέψουμε τα αιτιώδη φαινόμενα πολλαπλών συντελεστών στις οικονομικές μεταβλητές και όχι το αντίστροφο. Το να αφήσουμε τα δεδομένα να οδηγήσουν τη θεωρία, είναι σαν να ψάχνουμε στο σκοτάδι με την ελπίδα να βρεθεί όχι μόνο ο διακόπτης για το φως, αλλά ακόμα και η ίδια η ιδέα ενός διακόπτη φωτός.
Η θεωρία ως οδηγός στην ερμηνεία των δεδομένων
Από την άλλη πλευρά, και ως αποτέλεσμα, η θεωρία μπορεί να μας βοηθήσει να προβλέψουμε την ποιότητα και την τάση – αλλά όχι την ποσότητα – των συνεπειών των προηγούμενων αλλαγών στα δεδομένα. Με αυτή την έννοια, επομένως, τα μακροοικονομικά μοντέλα μπορούν να προβλέψουν ποσοτικά τη λειτουργία της οικονομίας, όσο και η οδήγηση ενός αυτοκινήτου με τετράγωνους τροχούς, μπορεί να προβλέψει τα αποτελέσματα των αγώνων της Φόρμουλα 1. Δεν μπορεί να υπάρξουν επιτυχείς προβλέψεις υπό αυτή την έννοια. Όπως το έθεσε ο von Mises:
«Όλες οι προσπάθειες που έγιναν και είναι αφιερωμένες στην κατασκευή μιας ποσοτικής θεωρίας των οικονομικών (catallactis στην Mises-ιανή διάλεκτο) καθίστανται προβληματικές. Το μόνο που μπορεί να επιτευχθεί σε αυτόν τον τομέα, είναι οικονομική ιστορία. Δεν μπορεί ποτέ να πάει παραπέρα από το μοναδικό και το μη επαναλαμβανόμενο. Δεν μπορεί ποτέ να αποκτήσει οικουμενική εγκυρότητα» (von Mises 2003, σελ. 170 ).
Επιπλέον, με μοντέλα που δεν κατανοούν τον ρόλο του χρόνου, του κεφαλαίου, της επιχειρηματικότητας, του χρήματος και του οικονομικού υπολογισμού, οι ποιοτικές προγνώσεις είναι εξίσου άκαρπες. Μέχρι να ξεφορτωθούμε αυτά τα μεθοδολογικά δεινά, η μοντέρνα μακροοικονομία θα συνεχίσει να στερείται οποιασδήποτε δύναμης για τον περιορισμό των ζημιών που θα προκληθούν στην επόμενη οικονομική κρίση.
-
Δείτε σχετικά: Τα εμπειρικά δεδομένα δεν μιλούν από μόνα τους
Επομένως, αν θέλετε πραγματικά να μάθετε για τα επιστημολογικά προβλήματα των οικονομικών, μην ακούτε τον Economist. Διαβάστε von Mises αντ’ αυτού.
