Ο κολεκτιβισμός, στην πραγματικότητα, δεν μπορεί να δηλωθεί με κανέναν άλλο τρόπο παρά ως ένα οπαδικό δόγμα στο οποίο η δέσμευση για ένα ορισμένο ιδεώδες και η καταδίκη όλων των άλλων είναι εξίσου απαραίτητες.
Του Ludwig von Mises
The Death cult of Collectivism (1924, απόσπασμα από το Epistemological Problems of Economics)
Απόδοση: Μιχάλης Γκουντής
Εισαγωγή
Η επίκριση του ατομικισμού εμφανίζεται συνήθως στα οικονομικά ως μια εικαζόμενη ασυμβίβαστη σύγκρουση μεταξύ των συμφερόντων της κοινωνίας και εκείνων του ατόμου.
Τα κλασικά και υποκειμενιστικά οικονομικά, όπως λέγονται, δίδουν αδικαιολόγητη προτεραιότητα στα συμφέροντα των ατόμων σε σχέση με τα συμφέροντα της κοινωνίας και γενικά υποστηρίζουν, σε συνειδητή άρνηση των γεγονότων, ότι κυριαρχεί μια αρμονία συμφερόντων μεταξύ τους. Θα ήταν καθήκον της γνήσιας επιστήμης να δείξει ότι το σύνολο είναι ανώτερο από τα μέρη και ότι το άτομο πρέπει να υποτάσσεται και να συμπεριφέρεται προς όφελος της κοινωνίας και να θυσιάζει τα εγωιστικά ιδιωτικά του ενδιαφέροντα προς το κοινό καλό.
Στα μάτια εκείνων που έχουν αυτή την άποψη, η κοινωνία πρέπει να εμφανιστεί ως μέσο που σχεδιάστηκε από την πολιτεία για να επιτύχει στόχους, που είναι κρυφοί από εμάς. Το άτομο πρέπει να υποκύψει στο θέλημα της πολιτείας και να θυσιάσει τα δικά του συμφέροντα, ώστε να μπορέσουν να πραγματοποιηθούν οι στόχοι του κράτους. Το μεγαλύτερο καθήκον του είναι η υπακοή. Πρέπει να υποτάσσεται στους ηγέτες και να ζει όπως ακριβώς οι ίδιοι ορίζουν.
Ποιο απ’ όλα τα είδη κολεκτιβισμού είναι το ορθό;
Αλλά ποιος, πρέπει κανείς να ρωτήσει, πρέπει να είναι ο ηγέτης; Γιατί πολλοί θέλουν να ηγηθούν και, φυσικά, σε διαφορετικές κατευθύνσεις και προς διαφορετικούς στόχους.
Οι κολλεκτιβιστές, οι οποίοι ποτέ δεν παύουν να περιφρονούν τη φιλελεύθερη θεωρία της αρμονίας των συμφερόντων, παραβλέπουν σιωπηλά το γεγονός ότι υπάρχουν διάφορες μορφές κολεκτιβισμού και ότι τα συμφέροντά τους βρίσκονται σε ασυμβίβαστη σύγκρουση. Λατρεύουν τον Μεσαίωνα και τον πολιτισμό της κοινότητας και της αλληλεγγύης και με ρομαντικό συναισθηματισμό εκστασιάζονται με τους κοινοτικούς συλλόγους «στους οποίους συμπεριελήφθη το άτομο και στους οποίους διατηρήθηκε «ζεστό» και προστατευόταν σαν φρούτο στο φλοιό του».
Αλλά ξεχνούν ότι ο παπισμός και η αυτοκρατορία, για παράδειγμα, αντιτάχθηκαν το ένα στο άλλο για εκατοντάδες χρόνια και ότι κάθε άτομο μπορούσε να βρεθεί ανά πάσα στιγμή στη θέση να πρέπει να επιλέξει μεταξύ τους. Ήταν και οι κάτοικοι του Μιλάνου «ζεστοί και προστατευμένοι σαν φρούτα στο φλοιό τους» όταν έπρεπε να παραδώσουν την πόλη τους στον Frederick Barbarossa; Δεν υπάρχουν πολλές φατρίες που αγωνίζονται σήμερα (σ.σ. 1924) στο γερμανικό έδαφος με πικρή οργή, καθεμία από τις οποίες ισχυρίζεται ότι αντιπροσωπεύει τον μοναδικό και αληθινό κολεκτιβισμό;
Υποταγή του ατόμου κάτω από εξιδανικευμένες απαιτήσεις
Και μήπως οι μαρξιστές σοσιαλιστές, οι εθνικοσοσιαλιστές, η εκκλησία και πολλές άλλες συλλογικότητες, δεν προσεγγίζουν κάθε άτομο με την απαίτηση: «Ελάτε μαζί μας, ενταχθείτε στις τάξεις μας και αγωνιστείτε μέχρι θανάτου ενάντια στις «ψεύτικες» μορφές κολεκτιβισμού»;
Μια κολεκτιβιστική κοινωνική φιλοσοφία που δεν χαρακτήριζε μια ορισμένη μορφή κολεκτιβισμού ως αληθινή και δεν αντιμετώπιζε όλες τις άλλες ως υποτακτικές ιδεολογίες ή δεν τις καταδίκαζε ως ψευδείς, θα ήταν ασήμαντη και μάταια. Πρέπει πάντα να λέει στο άτομο: «Εδώ έχουμε έναν αναμφίβολα δεδομένο στόχο, διότι μια «εσωτερική φωνή» το έχει αποκαλύψει. Σε αυτό πρέπει να θυσιάσετε όλα τα άλλα, τον εαυτό σας πάνω από όλα. Πολεμήστε για τη νίκη μέχρι θανάτου κάτω από το έμβλημα αυτού του ιδεώδους, και μην ανησυχείτε για τίποτα άλλο».
Επίλογος – Ο κολεκτιβισμός ως μία σέκτα θανάτου
Ο κολεκτιβισμός, στην πραγματικότητα, δεν μπορεί να δηλωθεί με κανέναν άλλο τρόπο παρά ως ένα οπαδικό δόγμα στο οποίο η δέσμευση για ένα ορισμένο ιδεώδες και η καταδίκη όλων των άλλων είναι εξίσου απαραίτητες. Η Loyola δεν κήρυξε απλώς οποιαδήποτε πίστη, αλλά αυτή της Εκκλησίας της Ρώμης. Ο Lagarde δεν υποστήριξε τον εθνικισμό, αλλά αυτό που θεωρούσε ως γερμανικό εθνικισμό. Η εκκλησία, το έθνος, το κράτος στην αφηρημένη θεωρία είναι οι θεωρίες της νομιναλιστικής επιστήμης. Οι κολεκτιβιστές εξιδανικεύουν μόνο την αληθινή εκκλησία, μόνο το «μεγάλο» έθνος – τους «εκλεκτούς» ανθρώπους στους οποίους έχει ανατεθεί από την πολιτεία μια ειδική αποστολή: μόνο το «αληθινό» κράτος. Οτιδήποτε άλλο καταδικάζεται.
Για το λόγο αυτό, όλα τα κολεκτιβιστικά δόγματα φανερώνουν το ασυμβίβαστο μίσος και την μάχη μέχρι το θάνατο.
***
Βρίσκετε ενδιαφέροντα τα άρθρα στην «Ελεύθερη Αγορά»; Εκτιμάτε την προσπάθεια μας; Κάντε τώρα μια δωρεά 5 ευρώ και ενισχύστε μας.
Διαβάστε περισσότερα:
- Εγκαλιταριανισμός: Η δυστοπία της απόλυτης εξίσωσης
- Ο μύθος του ναζιστικού «καπιταλισμού»
- Ηθική, οικονομική επιστήμη και κεντρικός σχεδιασμός
- Δημοκρατία της αγοράς, κυβερνητική ανικανότητα και η δικτατορία των συνδικάτων
- Επιχειρηματολογία κατά της Δημοκρατίας: Η ελεύθερη αγορά ως καλύτερη εναλλακτική
