Ένα σκληρό Brexit θα είναι συντριπτικά θετική εξέλιξη για τη Βρετανία, ειδικά αν η κυβέρνηση καταργήσει όλους τους δασμούς και συνάψει συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με τον υπόλοιπο κόσμο αρκετά γρήγορα.
Του Patrick Barron
Απόδοση: Ευθύμης Μαραμής
Εισαγωγή
Όταν οι Βρετανοί ψήφισαν στις 23 Ιουνίου 2016 σχετικά με το αν θα εγκαταλείψουν ή όχι την ΕΕ, δεν υπήρξε συζήτηση για ένα σκληρό ή μαλακό Brexit. Αυτοί οι όροι εφευρέθηκαν αφού το Brexit υπερίσχυσε και η κυβέρνηση, κατά κύριο λόγο το αντι-Brexit κομμάτι των συντηρητικών και ειδικότερα η ηγεσία της Τερέζα Μέη, αποφάσισαν ότι έπρεπε να διαπραγματευτούν τους όρους αποχώρησης.
Σκληρό Brexit και μαλακό Brexit
Οι υποστηρικτές του Brexit θεωρούν τους όρους αυτούς ως προδοσία του ίδιου του δημοψηφίσματος του 2016. Τα 17,4 εκατομμύρια Βρετανών που ψήφισαν υπέρ της αποχώρησης, πίστευαν αναμφισβήτητα ότι το Brexit θα σήμαινε ακριβώς ότι: η Βρετανία δεν θα διέπεται πλέον από νόμους και κανονισμούς της ΕΕ. Παρόλα αυτά, αυτό που εισέπραξε ο κόσμος από εκείνη τη μέρα του Ιουνίου του 2016, είναι ατέλειωτες συζητήσεις για τους όρους αποχώρησης, οι οποίοι αποκαλούνται ως μαλακό Brexit. Η αποχώρηση χωρίς όρους ή κάποια συμφωνία, από την άλλη, αποκαλείται σκληρό Brexit.
Με ένα σκληρό Brexit, η Βρετανία απλά αποχωρεί και όλοι οι κανονισμοί της ΕΕ κλπ ακυρώνονται. Είναι ξεκάθαρη εξέλιξη. Ένα «μαλακό Brexit» μπορεί να σημαίνει σχεδόν οτιδήποτε δεν αποτελεί σκληρό Brexit, δηλαδή θα μπορούσε η Βρετανία να συμφωνήσει να διατηρήσει ορισμένους ή όλους τους παραγωγικούς κανονισμούς, τους δασμούς και τις διακυβερνητικές συμφωνίες – όπως η παραχώρηση αρμοδιοτήτων στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο – όπως ισχύει για τις χώρες της ΕΕ.
Ο κατάλογος είναι σχεδόν ατελείωτος και το χρονικό πλαίσιο ακαθόριστο, ένας τέλειος παιδότοπος για όσους επιθυμούν απλά ένα Brexit κατ΄ευφημισμό. Ωστόσο, αν πρόκειται να υπάρξει οποιοσδήποτε τύπος Brexit, το κοινοβούλιο πρέπει να ενεργήσει. Οι εμπειρογνώμονες στο βρετανικό συνταγματικό δίκαιο ισχυρίζονται ότι μόνο το κοινοβούλιο μπορεί στην πραγματικότητα να βγάλει τη Βρετανία από την ΕΕ και μόνο το κοινοβούλιο μπορεί να αποφασίσει με ποιους όρους, αν υπάρξουν, θα το πράξει. Φυσικά, ένας από τους όρους της αποχώρησης, μπορεί να είναι πως δεν θα υπάρξουν όροι αποχώρησης – συνεπώς, ένα σκληρό Brexit.
Σκληρό brexit και εισαγωγές
Η σημερινή κυβέρνηση διερευνά τη δυνατότητα να καταργήσει όλους τους εισαγωγικούς δασμούς εκτός από αυτούς που αφορούν τις «ευαίσθητες βιομηχανίες». Αυτό θα ήταν πολύ καλό για τους καταναλωτές, επειδή η ΕΕ επιβάλλει δασμούς σε όλες σχεδόν τις εισαγωγές από έθνη που δεν ανήκουν στην ΕΕ. Πιο συγκεκριμένα, στην προσπάθειά της να προστατέψει από τον παγκόσμιο ανταγωνισμό τις αναποτελεσματικές Ευρωπαϊκές αγροτικές επιχειρήσεις, η ΕΕ επιβάλλει υψηλούς δασμούς στα γεωργικά προϊόντα εκτός της ΕΕ μέσω της κοινής αγροτικής πολιτικής (ΚΑΠ). Η εξάλειψη αυτών και πολλών άλλων δασμών θα μειώσει σημαντικά το κόστος ζωής για τον βρετανικό λαό. Η επιτυχία του Brexit μπορεί να εξαρτηθεί εξ ολοκλήρου από το εάν η Βρετανία στην πραγματικότητα εξαλείψει τους δασμούς στα περισσότερα αγαθά. Είναι μια χρυσή ευκαιρία. Η ίδια η ΕΕ είναι ακραία προσανατολισμένη στις εξαγωγές, επομένως είναι απίθανο να επιβάλει περιορισμούς στις χώρες μέλη που πωλούν εμπορεύματα στη Βρετανία.
Σκληρό Brexit και Βρετανικές εξαγωγές
Οι εξαγωγές είναι ένα άλλο θέμα εξ ολοκλήρου. Με τη Βρετανία να μην ανήκει πλέον στην τελωνειακή ένωση, θεωρείται ότι η ΕΕ θα επιβάλλει δασμούς στα βρετανικά προϊόντα, όπως συμβαίνει σε οποιαδήποτε άλλη χώρα εκτός ΕΕ, αυξάνοντας το κόστος τους στους αγοραστές της ΕΕ, κάτι που πρέπει να υποθέσουμε ότι θα οδηγήσει σε λιγότερες βρετανικές εξαγωγές. Η πραγματική ζημία δεν θα έπεφτε στους Βρετανούς εξαγωγείς, αλλά στους πελάτες της Βρετανίας στην ΕΕ, στους οποίους θα απαγορευόταν με εξαναγκασμό να αγοράζουν τα βρετανικά προϊόντα στην προγενέστερη προνομιακή τιμή.
Από την άλλη πλευρά, δεδομένου ότι οι Βρετανοί δεν θα πρέπει πλέον να τηρούν τις επαχθείς κοινοτικές κανονιστικές ρυθμίσεις, η βρετανική βιομηχανία θα απολαμβάνει χαμηλότερα κόστη παραγωγής, γεγονός το οποίο θα της επέτρεπε να πωλεί περισσότερο σε τρίτες χώρες. Αν και μπορεί να χρειαστεί χρόνος για τη Βρετανία να αναπτύξει νέες αγορές για τα προϊόντα της, ορισμένες χώρες, με επικεφαλής τις ΗΠΑ, δήλωσαν πως είναι έτοιμες να υπογράψουν συμφωνίες ελευθέρου εμπορίου μόλις αποχωρήσει από την ΕΕ.
Σκληρό Brexit στην πόλη του Λονδίνου
Το Λονδίνο είναι ένας μεγάλος παγκόσμιος κόμβος. Οι τραπεζικές και ασφαλιστικές του εταιρείες κυριαρχούν στην ΕΕ και είναι πιθανό αυτό να παραμείνει έτσι καθώς έχουν βαθιά γνώση της αγοράς και υψηλή φήμη για ειλικρίνεια και δίκαιη διαχείριση. Αν και ορισμένες εταιρείες έχουν μεταφέρει κάποιες δραστηριότητες τους στη Φρανκφούρτη, δεν είναι σαφές εάν αυτές οι κινήσεις είναι σημαντικές σε αριθμό και μπορεί να είναι απλά μέρος της κανονικής ροής της αγοράς. Οι ίδιοι φόβοι για την τύχη της πόλης, προέκυψαν όταν η Βρετανία εξασφάλισε εξαίρεση από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ του 1992, η οποία θέσπισε επίσημα το ευρώ ως νόμισμα. Εκτός αν η ΕΕ επιβάλει κάποιο ειδικό φόρο ή κανονισμό που απαγορεύει στα μέλη της ΕΕ να χρησιμοποιούν εταιρείες του Λονδίνου, είναι απίθανο η πόλη να επηρεαστεί πολύ από ένα σκληρό Brexit.
Σκληρό Brexit και έλεγχος των συνόρων
Η ανεξέλεγκτη παράνομη μετανάστευση στην ΕΕ αποτέλεσε βασικό ζήτημα για το δημοψήφισμα του Brexit. Υπήρξαν πολλές ανησυχίες εδώ και δεκαετίες σχετικά με την απώλεια της βρετανικής κυριαρχίας και για την παραχώρηση της σε γραφειοκράτες στις Βρυξέλλες καθώς και για το οικονομικό κόστος της συμμετοχής σε μια κλειστή τελωνειακή ένωση με υψηλούς δασμούς και επαχθείς κανονιστικές ρυθμίσεις, αλλά το κίνημα για το Brexit κορυφώθηκε με την απώλεια ελέγχου των συνόρων. Ένας από τους τέσσερις πυλώνες της ΕΕ είναι η ελεύθερη κυκλοφορία των ατόμων εντός της ΕΕ. (Οι άλλες τρεις ήταν η ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, υπηρεσιών και κεφαλαίων.)
Η παράνομη μετανάστευση εντάθηκε μετά την προσφυγική κρίση από τον αραβικό κόσμο. Μόλις εισέρχονται στην ΕΕ, οι πρόσφυγες μπορούν να μεταναστεύσουν οπουδήποτε εντός του μπλοκ, συμπεριλαμβανομένης της Μεγάλης Βρετανίας, αυξάνοντας το κόστος παροχής κοινωνικών υπηρεσιών και επιδομάτων και διαταράσσοντας την εγκατεστημένη ζωή. Η Βρετανία δεν ήταν η μόνη χώρα της ΕΕ που αντιτάχθηκε σε αυτή την απρόβλεπτη μετανάστευση. Στην πραγματικότητα, ο έλεγχος της μετανάστευσης μπορεί ακόμη να διαλύσει την ΕΕ, καθώς η ελίτ των Βρυξελλών επιμένει ότι κάθε χώρα της ΕΕ πρέπει να δέχεται έναν υπαγορευμένο αριθμό προσφύγων, αλλά και ότι πρέπει να επιτρέπει στους πρόσφυγες να μεταναστεύουν ελεύθερα εντός της ΕΕ. Ένα σκληρό Brexit θα εξαλείψει την απαίτηση της αποδοχής περισσότερων προσφύγων από όσους πιστεύει ότι μπορεί να αφομοιώσει το ΗΒ. Τα ανεξέλεγκτα σημεία διέλευσης των συνόρων θα εξαλειφθούν, καθώς θα αποκατασταθούν οι ελλιπείς έλεγχοι που υφίστανται σήμερα.
Ένα ξεχωριστό ζήτημα σχετικά με τα σύνορα αφορά τη σχέση μεταξύ της Βόρειας Ιρλανδίας και της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας σχετικά με τη διακίνηση εμπορευμάτων. Η Βόρεια Ιρλανδία είναι μέρος του Ηνωμένου Βασιλείου και της Μεγάλης Βρετανίας και υπήρξε μεγάλη ανησυχία για τη συνέχιση της ελεύθερης ροής των εμπορευμάτων προς και από τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας. Αυτό φαίνεται να είναι πολύ κακό για το τίποτα. Πιθανότατα, τα εμπορεύματα προς και από τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας θα υπόκεινται σε τυχαίους ελέγχους με πολύ μικρά εμπόδια στο εμπόριο. Η ΕΕ έχει ασκήσει πιέσεις ώστε η Βόρεια Ιρλανδία να παραμείνει στην ΕΕ για κάποιο χρονικό διάστημα. Φυσικά αυτό έχει εξαγριώσει τους Βρετανούς πολίτες, ειδικά στη Βόρεια Ιρλανδία και δεν υπάρχει σχεδόν καμία πιθανότητα να αποτελέσει μέρος μιας συμφωνίας μαλακού Brexit.
Ένα θετικό συμπέρασμα
Εν κατακλείδι, η επίδραση ενός σκληρού Brexit στη Βρετανία θα είναι συντριπτικά θετική, ειδικά αν η Βρετανία στην πραγματικότητα καταργήσει όλους τους δασμούς και συνάψει συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με τον υπόλοιπο κόσμο αρκετά γρήγορα. Φυσικά η συμβουλή μου προς τη Βρετανία είναι να άρει μονομερώς όλους τους δασμούς για όλα τα αγαθά, συμπεριλαμβανομένων αυτών των «ευαίσθητων βιομηχανιών». Οι συμφωνίες ελευθέρου εμπορίου καθίστανται άσχετες αν αρθούν μονομερώς όλοι οι δασμοί. Η Βρετανία θα μπορούσε να οδηγήσει τον δρόμο και να δείξει στον κόσμο τα οφέλη του μονομερούς ελεύθερου εμπορίου, όπως συνέβη και κατά τον δέκατο ένατο αιώνα με την κατάργηση των νόμων για το καλαμπόκι. Ίσως αυτό το αποτέλεσμα είναι που φοβάται περισσότερο η ΕΕ, διότι θα θέσει υπό αμφισβήτηση το όφελος της συμμετοχής σε μια κλειστή τελωνειακή ένωση και θα προμηνύσει το τέλος της ίδιας της ΕΕ.
***
Ο Patrick Barron είναι ιδιωτικός σύμβουλος στον τραπεζικό τομέα. Δίδαξε για χρόνια σε τμήμα εισαγωγής στα Αυστριακά Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο της Αϊόβα. Έχει επίσης διδάξει στην Πανεπιστημιακή Σχολή Τραπεζικής του Πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν για περισσότερα από είκοσι πέντε χρόνια και έχει κάνει πολλές παρουσιάσεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Mises Institute
