Η οικονομική παραγωγή δεν μπορεί να ενισχυθεί με ακάλυπτη πιστωτική επέκταση, αλλά με παραγωγική πίστωση πραγματικού πλούτου.
Αρχική δημοσίευση: 18 Αυγούστου 2020
Του Frank Shostak
Μόλις οι δείκτες οικονομικής δραστηριότητας αρχίσουν να παρουσιάζουν κάμψη, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στις κεντρικές τράπεζες παρεμβαίνουν για να αποτρέψουν μια ενδεχόμενη ύφεση στην οικονομία, χαλαρώνοντας τη νομισματική τους πολιτική.
Σύμφωνα με τον δημοφιλή τρόπο σκέψης, η μείωση του επιτοκίου είναι πιθανό να ενισχύσει τη συνολική ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες και αυτό, με τη σειρά του, να ενισχύσει την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών (δηλ. να ενισχυθεί η οικονομική ανάπτυξη). Σημειώστε ότι η μείωση της οικονομικής δραστηριότητας, σύμφωνα με αυτόν τον τρόπο σκέψης, είναι αποτέλεσμα της εξασθένισης της συνολικής ζήτησης. Μόλις δοθεί η απαιτούμενη ώθηση στη ζήτηση, θα πρέπει να ακολουθήσει η οικονομική ανάπτυξη.
Ενίσχυση της ζήτησης με ενίσχυση της προσφοράς
Παρατηρήστε ότι τα άτομα ασχολούνται με την παραγωγή αγαθών για να συντηρούνται και να ευημερούν. Το γεγονός ότι κάθε άτομο έχει δυσκολίες στο να παράγει όλα τα αγαθά που χρειάζεται για να συντηρείται και να ευημερεί, παρέχει το κίνητρο για ανάπτυξη του εμπορίου (της ανταλλαγής αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ των παραγωγών). Μέσω του εμπορίου, τα άτομα μπορούν να ανταλλάσσουν αγαθά που έχουν παραγάγει για να αποκτήσουν αγαθά που παράγονται από άλλα άτομα. Για παράδειγμα, ο αρτοποιός δεν παράγει ψωμί μόνο για να ικανοποιήσει τις προσωπικές του ανάγκες όσον αφορά την κατανάλωση ψωμιού, αλλά παράγει επίσης ψωμί για να μπορέσει να το ανταλλάξει με άλλα αγαθά και υπηρεσίες.
Η δυνατότητα εμπορίου, επιτρέπει στους ανθρώπους να επικεντρωθούν σε όποιον τομέα παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών τα καταφέρνουν καλύτερα, επιτρέποντας τους έτσι να εξειδικευτούν.
Ο αρτοποιός μπορεί να ασκήσει τη ζήτησή του για διάφορα αγαθά όπως, για παράδειγμα, παπούτσια και φρούτα, ανταλλάσσοντας με αυτά τις φραντζόλες ψωμιού που έχει παραγάγει. Μέσω της αύξησης της προσφοράς του ψωμιού, ο αρτοποιός μπορεί επίσης να αυξήσει τη ζήτηση του για άλλα αγαθά. Σημειώστε ότι η ζήτηση του αρτοποιού για αγαθά, είναι ενσωματωμένη στην παραγωγή του ψωμιού, δηλαδή στην προσφορά του ψωμιού. Επίσης, σημειώστε ότι η ζήτηση του περιορίζεται από την παραγωγή του, δηλαδή από την προσφορά ψωμιού. Όσο μεγαλύτερη είναι η παραγωγή, δηλαδή η προσφορά του ψωμιού, τόσο περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες θα μπορέσει να αποκτήσει ο αρτοποιός.
Ωστόσο, δεν αρκεί οι παραγωγοί να προσφέρουν έναν όγκο αγαθών, καθώς πρέπει επίσης να υπάρχει αγορά για τα προϊόντα τους. Μπορούμε συνεπώς να συμπεράνουμε ότι ένα άτομο πρέπει να παράγει κάτι που κρίνουν χρήσιμο τα άλλα άτομα, προκειμένου να εξασφαλίσει για τον εαυτό του τα αγαθά που θα το συντηρήσουν και θα ενισχύσουν την ευημερία του.
Μπορούμε επίσης να συμπεράνουμε ότι μέσω της εμπορικής ανταλλαγής που ασκούν οι άνθρωποι, ανταλλάσσουν ένα αγαθό η μια υπηρεσία με ένα άλλο αγαθό ή υπηρεσία. Η ανταλλαγή αυτή σημαίνει ότι τα άτομα πληρώνουν για τα αγαθά που αποκτούν με τα αγαθά που παράγουν.
Τα χρήματα δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τη ζήτηση για την παραγωγή αγαθών
Η εισαγωγή των χρημάτων σε αυτό το πλαίσιο, δεν μεταβάλλει την ουσία των ανωτέρω παρατηρήσεων. Τα χρήματα αποτελούν μόνο το μέσο της ανταλλαγής. Τα χρήματα καθιστούν δυνατή την επέκταση του εμπορίου μεταξύ των διαφόρων ατόμων. Η εισαγωγή των χρημάτων στην αγορά, δεν μεταβάλλει το γεγονός ότι τα άτομα πρέπει να παράγουν κάποιο χρήσιμο αγαθό, ώστε να εξασφαλίσουν κάποιο χρήσιμο αγαθό για τον εαυτό τους μέσω της εμπορικής ανταλλαγής.
Η εισαγωγή των χρημάτων στο πλαίσιο της αγοράς, καθιστά δυνατή την ανάδυση διαφόρων εμπορικών ανταλλαγών. Για παράδειγμα, ένας κρεοπώλης αντί να προσπαθεί να ανταλλάξει απευθείας το κρέας που παράγει με έναν χορτοφάγο παραγωγό μήλων, μπορεί τώρα να εξασφαλίσει τα μήλα που θέλει μέσω έμμεσης και όχι άμεσης ανταλλαγής. Ο κρεοπώλης μπορεί να ανταλλάξει το κρέας του για κάποιο άλλο ευρέως εμπορεύσιμο προϊόν, όπως ο χρυσός και, στη συνέχεια, να ανταλλάξει τον χρυσό με τα μήλα που επιθυμεί. (Χαρακτηρίζουμε ως χρήμα το πιο κοινά αποδεκτό και ευρέως εμπορεύσιμο προϊόν.)
Σημειώστε ότι ένα άτομο ανταλλάσσει κάτι με χρήματα και στη συνέχεια ανταλλάσσει τα χρήματα με κάτι άλλο. Αυτό σημαίνει ότι τα χρήματα χρησιμεύουν ως διευκολυντής που επιτρέπει την ανταλλαγή αγαθού με αγαθό. Από μόνα τους, ωστόσο, τα χρήματα δεν παράγουν τίποτα – είναι μόνο το μέσο ανταλλαγής. Σύμφωνα με τον Rothbard στο βιβλίο Man, Economy, and State:
Τα χρήματα αυτά καθαυτά, δεν μπορούν ούτε να καταναλωθούν ούτε να χρησιμοποιηθούν άμεσα ως παραγωγικό αγαθό στην παραγωγική διαδικασία. Συνεπώς, τα χρήματα αυτά καθαυτά είναι μη παραγωγικά. Αποτελούν νεκρό απόθεμα και δεν παράγουν τίποτα.
Σημειώστε και πάλι ότι τα χρήματα δεν αντικαθιστούν τη ζήτηση παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών. Ο ρόλος του χρήματος είναι να διευκολύνει το εμπόριο μέσω της αντικατάστασης της άμεσης ανταλλαγής με μια έμμεση ανταλλαγή. Αυτό σημαίνει ότι, αντίθετα με τη δημοφιλή άποψη, στη χρηματική οικονομία οι άνθρωποι πληρώνουν με αγαθά για να αποκτήσουν άλλα αγαθά. Δεν πληρώνουν με χρήματα, τα οποία παρέχουν μόνο τις υπηρεσίες του μέσου ανταλλαγής. Μία ακόμη φορά, τα χρήματα δεν αποτελούν μέσο πληρωμής, αλλά μόνο μέσο ανταλλαγής. Η πληρωμή πραγματοποιείται πάντα με αγαθά και υπηρεσίες.
Φαινόμενο παραχάραξης και νομισματική ανάπτυξη
Τώρα, εξετάστε την περίπτωση ενός παραχαράκτη που κατασκευάζει πλαστά χρήματα, μεταμφιεσμένα σε πραγματικά χρήματα. Ο παραχαράκτης χρησιμοποιεί τα πλαστά χρήματα για να τα ανταλλάξει με αγαθά και υπηρεσίες. Αυτό που έχουμε εδώ, είναι μια ανταλλαγή αέρα κοπανιστού με χρήματα και στη συνέχεια ανταλλαγή των χρημάτων με αγαθά ή υπηρεσίες, δηλαδή, έχουμε μια ανταλλαγή του τύπου: «τίποτα» έναντι κάτι χρήσιμου. (Σημειώστε ότι ο παραχαράκτης δεν παρήγαγε χρήσιμα αγαθά, για αυτό και έχουμε ανταλλαγή του «τίποτα» καλυμμένου με χρήματα.)
Στο σημερινό fiat νομισματικό σύστημα, μια επέκταση της προσφοράς χρήματος οδηγεί πάντα σε μια ανταλλαγή του τύπου: «τίποτα έναντι κάτι», όπως και στο φαινόμενο του παραχαράκτη. Κάθε φορά που η κεντρική τράπεζα μέσω της χαλαρής νομισματικής πολιτικής καθιστά δυνατή την αύξηση του χρηματικού αποθέματος, επιτρέπει την δημιουργία ακάλυπτων χρημάτων. Αυτό με τη σειρά του θέτει σε κίνηση τη διαδικασία της ανταλλαγής του τύπου: «τίποτα έναντι κάτι».
Οι πρώτοι παραλήπτες των νεων χρημάτων, βρίσκονται στην ίδια θέση με τον παραχαράκτη. Οι πρώτοι παραλήπτες των χρημάτων γίνονται πλουσιότεροι αφού έχουν πλέον περισσότερα χρήματα από ό, τι είχαν πριν από την αύξηση του αποθέματος. Οι πρώτοι παραλήπτες μπορούν πλέον να αποκτήσουν μεγαλύτερο όγκο αγαθών, ενώ οι τιμές των αγαθών παραμένουν αμετάβλητες. Οι τελευταίοι παραλήπτες των χρημάτων ή όσοι δεν παρέλαβαν αυτά τα χρήματα, πρόκειται να επιβαρυνθούν με το κόστος των αυξήσεων των τιμών (ή της μη μείωσης των τιμών) και της υποβάθμισης του βιοτικού τους επιπέδου.
Οι αδρανείς πόροι προκύπτουν λόγω της προηγηθείσας επίπλαστης οικονομικής άνθησης
Αυτό που παραβλέπουν κάποιοι σχολιαστές που υποστηρίζουν τη νομισματική επέκταση ως μέσο απορρόφησης των αδρανών πόρων, είναι το γεγονός ότι αυτοί οι πόροι έχουν μείνει αδρανείς εξαιτίας της άνθησης που προκάλεσε η προηγηθείσα χαλαρή νομισματική πολιτική της κεντρικής τράπεζας. Λόγω της προηγηθείσας χαλαρής νομισματικής πολιτικής, έχουν προκύψει διάφορες μη παραγωγικές δραστηριότητες ή «φούσκες». Αυτές οι δραστηριότητες εξαρτώνται από την χαλαρή νομισματική πολιτική για την επιβίωση τους. Η χαλαρή νομισματική πολιτική, αφαιρεί πραγματικό πλούτο από τους παραγωγούς και τον εκτρέπει σε μη παραγωγικές δραστηριότητες.
Μια πιο σφιχτή στάση της κεντρικής τράπεζας, σταματά αυτή την εκτροπή, μειώνοντας έτσι τον αριθμό των δραστηριοτήτων-φούσκα και τελικά ενισχύει τη διαδικασία δημιουργίας πλούτου. Ωστόσο, η ζημία που προκλήθηκε από την προηγηθείσα χαλαρή νομισματική πολιτική, δεν μπορεί να ανατραπεί βραχυπρόθεσμα. Μόλις η διαδικασία της δημιουργίας πλούτου αποκτήσει δυναμική, η επέκταση του συνόλου του πραγματικού πλούτου καθιστά δυνατή την απορρόφηση διαφόρων αδρανών πόρων. Σύμφωνα με τον Ludwig von Mises στο βιβλίο Human Action:
Μετά από την κατάρρευση της επίπλαστης άνθησης, υπάρχει μόνο ένας τρόπος για να επιστρέψουμε σε μια κατάσταση όπου η προοδευτική συσσώρευση κεφαλαίων θα διασφαλίσει σταθερή βελτίωση της υλικής ευημερίας: Νέες αποταμιεύσεις πρέπει να συσσωρεύσουν τα κεφαλαιουχικά αγαθά που απαιτούνται για έναν αρμονικό εξοπλισμό όλων των κλάδων παραγωγής με το απαιτούμενο κεφάλαιο. Κάποιος θα πρέπει να παράσχει τα κεφαλαιουχικά αγαθά που λείπουν σε εκείνους τους κλάδους που παραμελήθηκαν έντονα κατά τη διάρκεια της άνθησης. Οι μισθοί πρέπει να μειωθούν. Οι άνθρωποι πρέπει να περιορίσουν προσωρινά την κατανάλωσή τους έως ότου αποκατασταθεί το σπαταλημένο σε εσφαλμένες επενδύσεις κεφάλαιο. Όσοι αποστρέφονται αυτές τις κακουχίες της περιόδου αναπροσαρμογής, πρέπει να μάθουν να απέχουν από την πρακτική της πιστωτικής επέκτασης στο μέλλον.
Και συμπληρώνει ο Ludwig von Mises
Εάν τα εμπορεύματα δεν μπορούν να πουληθούν και οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να βρουν δουλειά, ο λόγος μπορεί να είναι μόνο ότι οι τιμές και οι μισθοί είναι στα ύψη. Αυτός που θέλει να πουλήσει το στοκ του ή την εργασία του, πρέπει να μειώσει τις απαιτήσεις του μέχρι να βρει αγοραστή. Αυτός είναι ο νόμος της αγοράς. Αυτός είναι ο μηχανισμός μέσω του οποίου η αγορά κατευθύνει τις δραστηριότητες κάθε ατόμου σε εκείνες τις γραμμές στις οποίες μπορεί να συμβάλει καλύτερα στην ικανοποίηση των επιθυμιών των καταναλωτών.
Λόγω της ύφεσης, σύμφωνα με κάποιους ειδικούς, πόροι που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε κανονικές εποχές για να αναπτυχθεί η οικονομική ευημερία, είναι πλέον αδρανείς. Ως εκ τούτου, θεωρούν ότι η ενίσχυση της ζήτησης όχι μόνο θα ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη, αλλά θα αποτρέψει επίσης την εμφάνιση αδρανών πόρων. Ο Ludwig von Mises σημειώνει επί τούτου:
Εδώ, λένε κάποιοι, υπάρχουν εργοστάσια και αγροκτήματα των οποίων η παραγωγική ικανότητα είτε δεν χρησιμοποιείται καθόλου είτε δεν χρησιμοποιείται σε πλήρη έκταση. Εδώ, υπάρχουν σωροί απούλητων αγαθών και πλήθος ανέργων. Το μόνο που λείπει είναι η πίστωση. Η πρόσθετη πίστωση θα επέτρεπε στους επιχειρηματίες να επανεκκινήσουν ή να επεκτείνουν την παραγωγή τους. Οι άνεργοι θα βρουν πάλι θέσεις εργασίας και θα μπορούν να αγοράσουν τα απούλητα προϊόντα. Αυτή η συλλογιστική φαίνεται εύλογη. Παρ’ όλα αυτά είναι εντελώς εσφαλμένη.
Οι σχολιαστές σωστά επισημαίνουν ότι αυτό που εμποδίζει την αύξηση της παραγωγής αγαθών και την απορρόφηση των αδρανών πόρων είναι η έλλειψη πίστωσης – υπάρχει, ωστόσο, η ανάγκη να τονιστεί ότι η πίστωση που λείπει είναι η παραγωγική πίστωση – εκείνη που υποστηρίζεται πλήρως από πραγματικό πλούτο.
Εν συντομία, η παραγωγική πίστωση ανακύπτει όταν ένας παραγωγός πλούτου δανείζει μέρος του πραγματικού πλούτου του σε έναν άλλο παραγωγό πλούτου. Παραχωρώντας τη χρήση του δανειζόμενου πραγματικού πλούτου σε παρόντα χρόνο, ο δανειστής θα αποζημιωθεί με βάση το επιτόκιο που ο δανειζόμενος συμφωνεί να πληρώσει. Κατά κανόνα, όσο μεγαλύτερη είναι η επέκταση του πραγματικού πλούτου, τόσο χαμηλότερο είναι το επιτόκιο που είναι πιθανό να αποδεχτεί ο δανειστής, δηλαδή η χρονική του προτίμηση είναι πιθανό να μειωθεί.
Από αυτό, μπορεί κανείς να συμπεράνει ότι το επιτόκιο είναι απλά ένας δείκτης – δεν είναι υπεύθυνος για την επέκταση του πραγματικού πλούτου. Συνεπώς, οποιαδήποτε πολιτική παραποιεί τα επιτόκια, καθιστά πολύ πιο δύσκολο για τους παραγωγούς πλούτου να εκτιμήσουν την πραγματική κατάσταση της παραγωγικής πίστωσης. Αυτό με τη σειρά του οδηγεί στην εσφαλμένη κατανομή της παραγωγικής πίστωσης και στην αποδυνάμωση της διαδικασίας δημιουργίας πλούτου. Λόγω των στρεβλωμένων επιτοκίων, προκύπτει υπερβάλλουσα παραγωγή ορισμένων αγαθών και ανεπαρκής παραγωγή άλλων αγαθών.
Ως αποτέλεσμα, προκύπτουν φούσκες, επίπλαστη άνθηση και τελικά κατάρρευση.
***
