Αυτό που επιθυμούν σήμερα οι απόστολοι του κλίματος, πηγαίνει πολύ μακρύτερα. Θέλουν να επιτύχουν την «κλιματική δικαιοσύνη».
Του Kai Weiss
Απόδοση στα Ελληνικά: Ευθύμης Μαραμής
Σύμφωνα με τους διοργανωτές της παγκόσμιας διαδήλωσης για την κλιματική αλλαγή – της μεγαλύτερης στην ιστορία – περισσότεροι από τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους απαιτώντας πιο δραστική καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη. 250.000 συγκεντρώθηκαν στη Νέα Υόρκη, 330.000 στην Αυστραλία, και ίσως η πιο εντυπωσιακή συγκέντρωση, ήταν αυτή στη Γερμανία όπου έδωσαν το παρόν 1,4 εκατομμύρια άνθρωποι. Εάν δεν ήταν ήδη, ο περιβαλλοντικός ακτιβισμός, με επικεφαλής τη 16χρονη Σουηδή μαθήτρια Greta Thunberg, έχει γίνει παγκόσμιο μαζικό κίνημα. Σε ολόκληρη τη Δύση, το Πράσινο Κύμα έχει αποκτήσει και πολιτική δυναμική, καθώς οικολογικά «new deals» σχεδιάζονται και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού και τα περιβαλλοντικά κόμματα αυξάνουν συνεχώς τα ποσοστά τους.
Με τόσους πολλούς ανθρώπους να διαμαρτύρονται στους δρόμους και τόσους πολλούς να ανησυχούν για την επερχόμενη κλιματική κρίση, φαίνεται ότι είναι απλώς θέμα χρόνου για να αντιδράσουν οι πολιτικοί, φοβούμενοι τη μαζική απώλεια ψήφων. Και στη Γερμανία αυτό συνέβη ήδη, καθώς η κυβέρνηση της Angela Merkel παρουσίασε το πρόγραμμα μέτρων Klimapaket για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Υπό την ασκούμενη πίεση, η κυβέρνηση αποφάσισε να δράσει – και όπως αναμενόταν, τα μέτρα δεν θα είναι καθόλου ευχάριστα για τους φορολογούμενους όλων των στρωμάτων, ιδιαίτερα για τα άτομα με χαμηλό εισόδημα.
Το σχέδιο
Συνοψίζοντας, θα εισαχθεί φόρος άνθρακα στα καύσιμα, ξεκινώντας από 10€ ανά τόνο CO2 το 2021, με αύξηση στα 35€ το 2025. Όταν εξετάσουμε την ευρύτερη συζήτηση σχετικά με το πόσο υψηλός θα μπορούσε να είναι ο φόρος άνθρακα, αυτά τα ποσά δεν φαίνονται ιδιαίτερα υψηλά, ωστόσο, θα έχουν επιπτώσεις στους ιδιοκτήτες αυτοκινήτων, οι οποίοι θα πρέπει τελικά να πληρώσουν 12 λεπτά περισσότερα ανά λίτρο καυσίμων, αυξάνοντας τις τιμές που είναι ήδη τρεις έως τέσσερις φορές υψηλότερες από αυτές των ΗΠΑ. Επιπλέον, θα αυξηθεί ο φόρος για τα αυτοκίνητα που ρυπαίνουν σημαντικά ενώ οι πτήσεις στο εσωτερικό της χώρας θα κοστίζουν τουλάχιστον 30€ επιπλέον. Η οιονεί κρατική επιχείρηση σιδηροδρόμων, η οποία είναι γνωστή για την αξιοσημείωτα κακή της εξυπηρέτηση και τις καθυστερήσεις της και η οποία δεν μπορεί να ανταγωνιστεί ούτε τις ιδιωτικές υπηρεσίες λεωφορείων (πόσο μάλλον τις ιδιωτικές επιχειρήσεις τρένων σε γειτονικές χώρες,) θα λάβει επιπλέον επιδοτήσεις.
Βεβαίως, η γερμανική κυβέρνηση έκανε ό, τι ήταν δυνατό για να φανεί πως το πακέτο μέτρων δεν σημαίνει μόνο υψηλότερα κόστη. Θα υπάρξει φοροαπαλλαγή για όσους ταξιδεύουν περισσότερο από 21 χιλιόμετρα για να φτάσουν στην εργασία τους (μιλώντας για τη θέσπιση λανθασμένων κινήτρων «για το περιβάλλον»). Ωστόσο, Σχεδόν το 75% των Γερμανών διανύουν λιγότερα από 21 χιλιόμετρα για να φτάσουν στην εργασία τους, που σημαίνει πως η φοροαπαλλαγή θα ωφελήσει μόνο τη μειοψηφία. Ταυτόχρονα, οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας υποτίθεται ότι θα μειωθούν κατά περίπου 30 ευρώ ετησίως – αλλά αυτό είναι μια απειροελάχιστη ελάφρυνση στις εξαιρετικά υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας που προέκυψαν εξαιτίας άλλων αποτυχημένων κυβερνητικών περιβαλλοντικών ακτιβισμών.
Παρόλο που αυτές οι «μεταρρυθμίσεις» θα μπορούσαν να είναι πολύ χειρότερες, οι αντιδράσεις των ακτιβιστών εναντίον τους είναι πολύ ενδιαφέρουσες και δείχνουν πως οι περισσότεροι εξ αυτών έχουν εγκαταλείψει εδώ και πολύ καιρό την λογική. Η γερμανική κυβέρνηση, κατά την άποψή τους, φυσικά δεν κάνει σχεδόν τίποτα. Για την ακρίβεια, λένε, η κυβέρνηση αποδείχθηκε απλώς «άκαρδη» και «προδότης του κόσμου» – όπως το έθεσε ο πρόεδρος του Κόμματος των Πρασίνων.
Αυτό που επιθυμούν σήμερα οι απόστολοι του κλίματος, πηγαίνει πολύ μακρύτερα. Θέλουν να επιτύχουν την «κλιματική δικαιοσύνη», κάτι που ακούγεται παρόμοιο με έναν άλλο διάσημο όρο, την «κοινωνική δικαιοσύνη» και στην πραγματικότητα, οι δύο αυτοί όροι είναι περισσότερο όμοιοι από όσο φαίνονται αρχικά. Όπως επέδειξε ο Robert Colvile, διευθυντής του Βρετανικού Κέντρου Πολιτικών Μελετών, η επίτευξη αυτού του στόχου περιλαμβάνει την πλήρη εξάλειψη της πυρηνικής ενέργειας και των ορυκτών καυσίμων έως το 2030 – κάτι που μπορεί να χαρακτηριστεί επιεικώς ως ένα εξαιρετικά δαπανηρό σχέδιο. Οι στόχοι των περιβαλλοντιστών απαιτούν επίσης την απόρριψη νέων τεχνολογιών όπως η γεωμηχανική και η παγίδευση και αποθήκευση άνθρακα. Η «δικαιοσύνη» απαιτεί τεράστιες μεταβιβάσεις χρημάτων από τον εκβιομηχανισμένο στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Η «δικαιοσύνη» απαιτεί την επισιτιστική κυριαρχία («πολιτισμικά κατάλληλες αγορές τροφίμων») και την «αγρο-οικολογία», που σημαίνει «μια σαφή εστίαση στις κοινωνικές και οικονομικές διαστάσεις του συστήματος τροφίμων» καθώς και «μια έντονη εστίαση στα δικαιώματα των γυναικών, τους νέους και τους γηγενείς λαούς.»
Το χειρότερο από όλα είναι ότι οι προσεγγίσεις που αποκλείουν τις αγορές, είναι οι μόνες που θεωρούνται ικανές να ληφθούν υπόψη. Στην πραγματικότητα, η ίδια η οικονομία της αγοράς πρέπει να καταργηθεί για να σταματήσει η υπερθέρμανση του πλανήτη. Όπως επισημαίνει ο Colvile, «η ιδεολογία του κινήματος της κλιματικής αλλαγής είναι θεμελιωδώς αντιφιλελεύθερη.»
Ευτυχώς, όμως, ο περιβαλλοντισμός δεν χρειάζεται να είναι σοσιαλιστικός. Δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να θέλουμε να προστατεύσουμε τα θαύματα της φύσης και να προσπαθήσουμε να μετριάσουμε τις κλιματικές εξελίξεις που θα καταστρέψουν αυτά τα θαύματα και τα μέσα διαβίωσης εκατομμυρίων, αν όχι δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Είναι κατανοητό ότι η Γκρέτα και οι άλλοι θέλουν να προστατεύσουν αυτόν τον κόσμο.
Για το λόγο αυτό, πρέπει να θεωρήσουν την οικονομία της αγοράς, δηλαδή τον δηλωμένο τους εχθρό, ως τη σωσίβια λέμβο του κόσμου. Δεν είναι μόνο ότι μπορούμε να καταπολεμήσουμε την υποβάθμιση του περιβάλλοντος ενώ μπορούμε να διατηρήσουμε ζωντανό το καπιταλιστικό μας σύστημα (όσο εξακολουθεί να υπάρχει). Αυτό το καπιταλιστικό σύστημα μπορεί να είναι πραγματικά χρήσιμο σε αυτόν τον αγώνα. Και σε αντίθεση με την κυβερνητικά επιβεβλημένη «κλιματική δικαιοσύνη», η καινοτομία και η τεχνολογική πρόοδος που αναπτύσσουν οι επιχειρηματίες δεν θα οδηγήσουν σε μαζική ανεργία και σε εκτεταμένη οικονομική δυσπραγία αλλά, αντίθετα, σε μεγαλύτερη ευημερία.
***
Ο Kai Weiss είναι συντονιστής έρευνας και κοινωνικής δραστηριότητας στο Austrian Economics Center και μέλος του συμβουλίου του Ινστιτούτου Hayek.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Ludwig von Mises
