Κάθε εμπορική συναλλαγή έχει δύο πλευρές. Αν απαγορευτεί στην μία πλευρά να πουλήσει, τότε δεν μπορεί ούτε και να αγοράσει.
Του Frank Hollenbeck
Απόδοση στα Ελληνικά: Ευθύμης Μαραμής
Σε ένα πρόσφατο tweet, ο Αμερικανός πρόεδρος είπε: «Όταν υπολείπεσαι σχεδόν 800 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο στο εμπόριο, δεν μπορείς να χάσεις έναν εμπορικό πόλεμο! Οι ΗΠΑ «γδύνονται» συστηματικά από τις άλλες χώρες εδώ και χρόνια στο εμπόριο.»
Ο πρόεδρος Τραμπ συνεχίζει να αυξάνει τους δασμούς ισχυριζόμενος ότι η Κίνα κλέβει δισεκατομμύρια δολάρια από τις ΗΠΑ, διατηρώντας μεγάλα εμπορικά πλεονάσματα έναντι τους. Αν αυτή η άποψη ήταν κάποιου χωριάτη, θα ήταν αδιάφορη, αλλά γίνεται σοβαρό πρόβλημα όταν προέρχεται από έναν άνθρωπο που μπορεί να μειώσει τα πραγματικά εισοδήματα δισεκατομμυρίων ανθρώπων, Αμερικανών και Κινέζων.
Το εμπόριο είναι αμοιβαία επωφελές
Ένα εμπορικό πλεόνασμα είναι ένα συνολικό στατιστικό στοιχείο που αποτελείται από μεμονωμένες συναλλαγές. Αντικατοπτρίζει την ετήσια διαφορά μεταξύ του συνόλου των αγορών εκ μέρους Αμερικανών πολιτών ή εταιρειών που αποκτούν προϊόντα ή υπηρεσίες από την Κίνα και των αγορών εκ μέρους των Κινέζων πολιτών ή εταιρειών που αποκτούν αμερικανικά προϊόντα ή υπηρεσίες. Κάθε μία από αυτές τις μεμονωμένες συναλλαγές είναι εθελοντική και συνεπώς αμοιβαία επωφελής. Η οικονομία μας αποτελείται από εκατομμύρια ανάλογες καθημερινές συναλλαγές. Ο αγοραστής εκτιμά τα χρήματα που δίνει λιγότερο από τα αγαθά ή τις υπηρεσίες που λαμβάνει και οι προτιμήσεις του πωλητή είναι ακριβώς οι αντίστροφες. Εκτιμά τα χρήματά περισσότερο από τα αγαθά ή τις υπηρεσίες που παραδίδει. Αυτό ισχύει και για τον εξαιρετικά μεγάλο αριθμό συναλλαγών που πραγματοποιούνται ώστε να βρίσκονται όλα τα αγαθά στα σπίτια των καταναλωτών: από τον αγρότη, τον αρτοποιό, τον μεταφορέα, τον κατασκευαστή που καθιστούν δυνατή την αγορά ενός προϊόντος.
Οι δύο πλευρές σε κάθε εμπορική συναλλαγή
Ανησυχείτε για το αυξανόμενο εμπορικό έλλειμμα που έχετε όταν δαπανάτε 100 ευρώ στο σούπερ μάρκετ; Αισθάνεστε «γδυμένοι»; Αγοράζετε περισσότερα από το σούπερ μάρκετ από όσα αγοράζει το σούπερ μάρκετ από εσάς; Εάν απαντήσετε «ναι» σε αυτές τις ερωτήσεις, τότε εξετάζετε μόνο τα 100€ της νομισματικής πλευράς της συναλλαγής και παραβλέπετε εντελώς τα αγαθά και τις υπηρεσίες που αποκτήσατε. Αυτό είναι που κάνει βασικά ο πρόεδρος Τραμπ όταν διαμαρτύρεται για το εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας. Επικεντρώνεται στη νομισματική πλευρά της συναλλαγής και αγνοεί εντελώς όλα τα αγαθά και τις υπηρεσίες που αποκτήθηκαν από την Κίνα.
Η εθνικότητα των προϊόντων
Τώρα ζούμε σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο. Στο παρελθόν, μια BMW μπορούσε να ονομαστεί ένα γερμανικό αυτοκίνητο. Το χαλυβουργείο έπρεπε να βρίσκεται κοντά στο εργοστάσιο παραγωγής και οι εργαζόμενοι που κατασκευάζουν τα διάφορα μέρη έπρεπε να είναι ντόπιοι. Σήμερα, η μείωση του κόστους των μεταφορών έχει δημιουργήσει μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία όπου οι συντελεστές και οι πρώτες ύλες μπορούν να προέρχονται από οπουδήποτε στον κόσμο. Τώρα είναι τραβηγμένο να θεωρηθεί μια BMW ως γερμανικό προϊόν, δεδομένου ότι θα μπορούσε να παραχθεί στη Βραζιλία με χάλυβα που κατασκευάστηκε στην Κίνα. Εκτός αυτού, η εργασία αποτελεί τώρα μόνο το 10% του κόστους ενός αυτοκινήτου και θα μπορούσε να είναι η εργασία ενός Γάλλου που εργάζεται στο Βερολίνο. Επιπλέον, οι κάτοχοι μετοχών της BMW είναι πιο πιθανό να βρίσκονται σε κάποιο αμοιβαίο κεφάλαιο στο Τόκιο παρά να είναι Γερμανοί πολίτες που ζουν στο Ντίσελντορφ. Η ίδια διεθνοποίηση ισχύει για τα περισσότερα προϊόντα που εξάγονται από την Κίνα ή από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο.
Η παγκοσμιοποιημένη οικονομία έχει μειώσει σημαντικά το κόστος παραγωγής οποιουδήποτε προϊόντος, καθώς η παραγωγή έχει μεταφερθεί σε περιοχές με τα μεγαλύτερα συγκριτικά πλεονεκτήματα. Η εκβιομηχάνιση της Κίνας δεν ωφέλησε μόνο κάθε Κινέζο πολίτη, αλλά και κάθε δρώντα στην παγκόσμια οικονομία. Οποιοσδήποτε εμπορικός περιορισμός, είναι ισοδύναμος με το ρίξιμο ενός λοστού στα γρανάζια της παγκόσμιας οικονομίας, που προκαλεί πρόβλημα σε μια ωφέλιμη για όλους παραγωγή.
Εμπόριο και πόλεμος
Το εμπόριο δεν είναι πόλεμος και δεν μπορούν να χρησιμοποιούνται στρατιωτικές ορολογίες για να περιγράψουν ένα σύνολο αμοιβαία επωφελών συναλλαγών. Το εμπόριο, αντιθέτως, μειώνει τους κινδύνους του πραγματικού πολέμου. Οι πόλεμοι έχουν ιστορικά διεξαχθεί για να αποκτηθεί πρόσβαση σε βασικούς πόρους. Η βασική ιδεολογική αρχή του Χίτλερ που αιτιολογούσε τις εδαφικές του φιλοδοξίες, ήταν ότι ο γερμανικός λαός είχε φυσικό δικαίωμα, ως παραγωγικό έθνος με ελάχιστους φυσικούς πόρους, να αποκτήσει αυτούς τους πόρους με τη βία. Οι γείτονες της Γερμανίας είχαν επιβάλλει αυστηρούς εμπορικούς περιορισμούς που περιόριζαν σε μεγάλο βαθμό την πρόσβαση της Γερμανίας σε αυτούς τους πόρους. Εάν το ελεύθερο εμπόριο ήταν ο κανόνας, το επιχείρημα του Χίτλερ μπορεί να έβρισκε ελάχιστους υποστηρικτές. Γνωρίζουμε ότι το εμπόριο αυξάνει το βιοτικό επίπεδο όλων των ανθρώπων δημιουργώντας αμοιβαίες αλληλεξαρτήσεις και κοινά συμφέροντα, ελαχιστοποιώντας τις πιθανότητες πολεμικών συγκρούσεων καθώς τα κόστη τους υπερβαίνουν κατά πολύ τα οφέλη.
Η σχέση μεταξύ εισαγωγών-εξαγωγών
Όταν μια κινεζική εταιρεία ή ένα άτομο πωλεί ένα προϊόν σε μια αμερικανική εταιρεία ή άτομο, λαμβάνει δολάρια σε αντάλλαγμα. Αυτά τα δολάρια αντανακλούν απαιτήσεις για αμερικανικά αγαθά και υπηρεσίες ή περιουσιακά στοιχεία και τίποτα άλλο. Σε γενικές γραμμές, αυτή η κινεζική εταιρεία ή το άτομο θα μετατρέψουν αυτά τα δολάρια σε γιουάν για να καλυφθούν τα εγχώρια έξοδα ή για να διανεμηθούν μερίσματα σε μετόχους. Τα άτομα που πωλούν γιουάν έναντι δολαρίων θα μπορούσαν να είναι ένας Αμερικανός εξαγωγέας σιταριού, ένας Κινέζος εισαγωγέας πετρελαίου, κάποιος που θέλει να αγοράσει ένα κρατικό ομόλογο των ΗΠΑ ή οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο σε δολάρια. Αυτή είναι η ουσία μιας ανταλλακτικής οικονομίας: οι εξαγωγές συνδέονται στενά με τις εισαγωγές. Οι δασμοί Smoot-Hawley που επιδείνωσαν τη μεγάλη ύφεση στη δεκαετία του 1930, μείωσαν τόσο τις εισαγωγές όσο και τις εξαγωγές κατά 50%. Εάν η Κίνα δεν μπορεί να πουλήσει, δεν μπορεί ούτε να αγοράσει.
Το εμπόριο είναι θεμελιώδης ελευθερία
Κατά τη διάρκεια του δέκατου έβδομου αιώνα, όταν ο μερκαντιλισμός ήταν στο απόγειο του, οι Ολλανδοί με πολύ λίγους εμπορικούς περιορισμούς άκμασαν με υψηλότατη ευημερία και οικονομική ανάπτυξη, ενώ άλλες ευρωπαϊκές χώρες παρέμειναν τελματωμένες σε έντονη φτώχεια. Η βέλτιστη στρατηγική είναι απλή και μπορεί να εφαρμοστεί μονομερώς, εξαλείφοντας όλους τους εμπορικούς περιορισμούς τόσο στις εισαγωγές όσο και στις εξαγωγές, συμπεριλαμβανομένων των κανονιστικών περιορισμών. Αυτό μπορεί να εφαρμοστεί ανεξάρτητα από τη στρατηγική των εμπορικών εταίρων.
Οι παρεμβάσεις του προέδρου Τραμπ πρέπει να καταδικαστούν γενικά ως περιττές και ασύμβατες με την πιο σημαντική πτυχή του καπιταλισμού: την ελευθερία να διεξάγονται εθελοντικές αμοιβαία επωφελείς συναλλαγές.
***
Ο Frank Hollenbeck κατείχε θέσεις ως Ανώτερος Οικονομολόγος στο State Department, Επικεφαλής Οικονομολόγος της Caterpillar Overseas, Αναπληρωτής Διευθυντής ελβετικής ιδιωτικής τράπεζας και είναι πρώην λέκτορας στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Γενεύης.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Ludwig von Mises
