Η μόνη αιτία του πληθωρισμού των τιμών και της υποτίμησης του νομίσματος στην Αργεντινή είναι, όπως δίδαξε και ο Ludwig von Mises, η επέκταση της προσφοράς χρήματος από την κυβέρνηση ή την κεντρική της τράπεζα, η οποία μονοπωλεί την έκδοση νομισματικών και τραπεζικών αποθεμάτων.
Άρθρο δημοσιευμένο αρχικά στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Ludwig von Mises: Argentina Has a Chronic Problem with Monetary-Policy Failure
Απόδοση Ευθύμης Μαραμής
Εισαγωγή
Η Αργεντινή υπέστη ακόμη μια αποκαλούμενη «νομισματική κρίση» την περασμένη εβδομάδα. Την Πέμπτη και την Παρασκευή το πέσο της Αργεντινής (ARS) υποτιμήθηκε κατά 9% έναντι του δολαρίου ΗΠΑ (USD), διολισθαίνοντας από περίπου 20,50 ARS ανά δολάριο σε 22,25 ανά δολάριο.
«Σωτήριες» παρεμβάσεις
Για να αποφευχθεί η διολίσθηση του πέσο, η κεντρική τράπεζα της Αργεντινής αύξησε τον στόχο επιτοκίου (το 7ημερο επιτόκιο αναφοράς επαναγοράς) από 30,5% σε 40% κατά τη διάρκεια δύο διαδοχικών ημερών. Αυτό ξεκίνησε με την αύξηση των επιτοκίων κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες την προηγούμενη εβδομάδα, κατά την οποία η κεντρική τράπεζα επίσης πώλησε αποθέματα ύψους 5 δισ. Δολαρίων. Η κεντρική τράπεζα ανακοίνωσε επίσης με τόλμη ότι θα χρησιμοποιήσει «όλα τα εργαλεία που έχει στη διάθεσή της» για να μειώσει τον πληθωρισμό – ο οποίος κυμαινόταν σε 25% σε ετήσια βάση τον Μάρτιο – στο στόχο του 15% για το 2018.
Μετά από αυτές τις κινήσεις πολιτικής και τις διακηρύξεις, το πέσο σταμάτησε να διολισθαίνει και ανέκτησε 1,7% της αξίας του έναντι του δολαρίου ΗΠΑ. Προς το παρόν, οι αγορές έχουν καθησυχαστεί και, σύμφωνα με τους σχολιαστές των μέσων ενημέρωσης και τους οικονομικούς αναλυτές (εδώ, εδώ και εδώ), η κρίση έχει τουλάχιστον προσωρινά επιλυθεί.
Όπως επεσήμανα σε μια τοποθέτηση σχετικά με μια προηγούμενη κρίση της Αργεντινής, ωστόσο, η υποτίμηση του πέσο δεν είναι μια κρίση αυτή καθεαυτή που απαιτεί θεραπεία αποκατάστασης. Μια κρίση συναλλάγματος είναι ένα υγιές προειδοποιητικό σημάδι όπως η ανερχόμενη στήλη του υδραργύρου σε ένα ιατρικό θερμόμετρο. Η πώληση αποθεματικών και η αντιστροφή των βραχυπρόθεσμων ροών κεφαλαίων με την αύξηση των επιτοκίων για την καταστολή των αυξανόμενων τιμών των ξένων νομισμάτων, είναι σαν τη βύθιση του θερμόμετρου σε παγωμένο νερό, πράγμα που δεν κάνει τίποτα για την αντιμετώπιση της υποκείμενης πάθησης του ασθενούς.
Άγριος πληθωρισμός από κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες
Η πραγματική κρίση από την οποία υποφέρει η Αργεντινή είναι μια χρόνια και βαθιά ριζωμένη αποτυχία νομισματικής πολιτικής. Αυτό δεν έχει καν υποσημειωθεί στις τυπικές αναφορές των μέσων ενημέρωσης στην πιο πρόσφατη υποτίμηση του πέσο. Θεωρήθηκε δεδομένο ότι εφόσον ο δήθεν «φιλικός προς τις επιχειρήσεις» Mauricio Macri έγινε πρόεδρος τον Δεκέμβριο του 2015, η Αργεντινή βρίσκεται σε πορεία προς την απελευθέρωση των αγορών, τη μείωση του ελλείμματος και τις αντιπληθωριστικές πολιτικές. Αλλά τίποτα δεν μπορεί να απέχει περισσότερο από την αλήθεια. Αν μετρηθεί η επιτυχία του Macri στην επίτευξη των δύο πρώτων στόχων, αυτή ήταν τόσο κακή αν όχι χειρότερη, όσο αυτή του αριστερού λαϊκιστή προκατόχου του στο μέτωπο του πληθωρισμού. Πρέπει να εξετάσουμε μόνο δύο δείκτες για να τεκμηριώσουμε τον ισχυρισμό αυτό: τη συναλλαγματική ισοτιμία USD / ARS και τον ρυθμό αύξησης της προσφοράς χρήματος (M2) από τότε που ανέλαβε την κυβέρνηση ο Macri.
-
Δείτε σχετικά: Ludwig von Mises: Πληθωρισμός, πολιτική και τιμές αγαθών
Όπως έχει τονίσει ο Ludwig von Mises στις αρχές του 20ου αιώνα, ο πιο ευαίσθητος δείκτης του σχετικού πληθωρισμού των τιμών, είναι η συναλλαγματική ισοτιμία. Όπως βλέπουμε στο Διάγραμμα 1 παρακάτω, η τιμή ενός δολαρίου αυξήθηκε από περίπου 13 πέσος στα τέλη του 2015, όταν ο Macri τερμάτισε τους συναλλαγματικούς ελέγχους, σε 22 πέσος σήμερα, μια υποτίμηση του πέσο κατά 70% έναντι του δολαρίου.
Διάγραμμα 1
Η μόνη αιτία του πληθωρισμού των τιμών και της υποτίμησης του νομίσματος είναι, όπως δίδαξε και ο Ludwig von Mises, η επέκταση της προσφοράς χρήματος από την κυβέρνηση ή την κεντρική της τράπεζα, η οποία μονοπωλεί την έκδοση νομισματικών και τραπεζικών αποθεμάτων. Τα δημοσιονομικά ελλείμματα και τα χαμηλά επιτόκια δεν αποτελούν αιτίες του πληθωρισμού, αλλά τους κύριους λόγους για τους οποίους οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες υιοθετούν επεκτατικές νομισματικές πολιτικές. Τα διαγράμματα 2 και 3 παρακάτω δείχνουν ότι, στα δύο έτη διακυβέρνησης του Macri, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης της προσφοράς χρήματος δεν έπεσε ποτέ κάτω από το 25% ετησίως και τα τρία πρώτα τρίμηνα του 2017 υπερέβη το 45% ετησίως.
Διάγραμμα 2
Διάγραμμα 3
Ούτε η μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων ούτε τα υψηλότερα επιτόκια θα αποτρέψουν μελλοντικές νομισματικές κρίσεις. Τα δημοσιονομικά ελλείμματα μπορούν να χρηματοδοτηθούν από μη πληθωριστικό δανεισμό από ξένους επενδυτές. Οι προσεκτικά ενορχηστρωμένες αυξήσεις των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες είναι άχρηστες επειδή, εκτός και αν οι πιστωτικές αγορές αφεθούν ελεύθερες να ανακαλύψουν το «φυσικό» επιτόκιο που ισοδυναμεί με την προσφορά και τη ζήτηση για εθελοντικά αποταμιευμένα χρηματικά κεφάλαια, η προσφορά χρήματος θα συνεχίσει να επεκτείνεται. Συνεπώς, οι τιμές θα εξακολουθήσουν να αυξάνονται και το νόμισμα θα υποτιμάται.
Τι πρέπει να γίνει
Ξεχάστε λοιπόν τις παρεμβάσεις στις αγορές ξένου συναλλάγματος. Ξεχάστε τους χειρισμούς των επιτοκίων. Ξεχάστε τους στόχους για τον πληθωρισμό και τη μείωση του ελλείμματος. Εάν η κυβέρνηση της Αργεντινής θέλει σοβαρά να απαλλάξει τη χώρα από την (υποτιθέμενη) μάστιγα των νομισματικών κρίσεων, το μόνο που έχει να κάνει είναι να διατάξει την κεντρική τράπεζα να σταματήσει όλες τις πράξεις ανοικτής αγοράς και δανεισμού. Αυτό θα παγώσει ουσιαστικά το ποσό των τραπεζικών αποθεμάτων και του νομίσματος στη χώρα (γνωστού και ως «νομισματική βάση») βάζοντας ένα τέλος στην περαιτέρω επέκταση της προσφοράς χρήματος και θα επιτρέψει στο επιτόκιο να βρει το φυσικό του επίπεδο.
Συμπέρασμα
Μπορεί αρχικά να προκύψει ύφεση και μια περαιτέρω υποτίμηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας καθώς ρευστοποιούνται οι κακές επενδύσεις και οι τιμές, οι μισθοί και η παραγωγή αναπροσαρμόζονται ώστε να συμμορφώνονται με τις προτιμήσεις των καταναλωτών. Τελικά, ωστόσο, αυτή η πολιτική σκληρού χρήματος θα οδηγήσει το πέσο να εκτιμηθεί στις αγορές συναλλάγματος. Σε αυτό το σημείο, οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής μπορούν να συζητήσουν για την εφαρμογή μίας πιο μόνιμης αντιπληθωριστικής πολιτικής, όπως η κατάργηση της κεντρικής τράπεζας και του ίδιου του πέσο «δολαριοποιώντας» την οικονομία. Ή μπορούν να εξετάσουν την κατάργηση όλων των νομικών εμποδίων στην πληρωμή και τη σύναψη συμβάσεων σε χρυσό, ασήμι και ξένα νομίσματα για να εξασφαλίσουν ανταγωνισμό με το πέσο.
***
Βρίσκετε ενδιαφέροντα τα άρθρα στην «Ελεύθερη Αγορά»; Εκτιμάτε την προσπάθεια μας; Κάντε τώρα μια δωρεά 5 ευρώ και ενισχύστε μας.
Διαβάστε περισσότερα:
- Πολιτικό χρήμα, υπολογιστική δύναμη και ζητήματα τιμών.
- Νομισματικός χρυσός, πολιτικό ακάλυπτο χρήμα και οι celebrities των οικονομικών.
- Mises institute: 7 πληγές του πολιτικού χρήματος
- Αυστριακή Σχολή: Το χρήμα είναι προϊόν της αγοράς και πρέπει να επιστρέψει σε αυτήν
- Νομισματικός σοσιαλισμός: Η τραγωδία των κοινών στην κοινωνικοποίηση του χρήματος
- Το μονοπώλιο της ΕΚΤ: Πως δημιουργείται χρήμα από το πουθενά
Joseph Salerno is academic vice president of the Mises Institute, professor of economics at Pace University, and editor of the Quarterly Journal of Austrian Economics.
