Οι καπιταλιστές επιβαρύνονται με το κόστος συντήρησης και προσαρμογής της κεφαλαιακής διάρθρωσης. Για να διατηρηθεί η κεφαλαιακή δομή ακέραια, οι καπιταλιστές πραγματοποιούν χρηματικές προκαταβολές. Υποθέτουν το ρίσκο ως προς τις αβεβαιότητες γύρω από τη μελλοντική απόδοση της επένδυσης τους.
Του Απόδοση: Ευθύμης Μαραμής
Η δημοκρατία της αγοράς
Στην οικονομία της αγοράς, πραγματοποιείται ψηφοφορία με κάθε συναλλαγή. Με την απόφαση να αγοράσουν ένα συγκεκριμένο προϊόν και όχι ένα άλλο, οι καταναλωτές επιλέγουν εκείνες τις εταιρείες που παράγουν αυτό το αγαθό για να συνεχίσουν αυτές την παραγωγή τους. Με την ψηφοφορία αυτή, οι καταναλωτές επέλεξαν αυτές τις εταιρείες και τους επιχειρηματίες που τις διευθύνουν, για να οδηγήσουν τη διαδικασία παραγωγής.
Τα ψηφοδέλτια στον καπιταλισμό αποτελούνται από χρήματα και κάλπη είναι η αγορά. Οι καπιταλιστές είναι οι νόμιμοι ιδιοκτήτες των παραγωγικών πόρων, όπως τα βενζινάδικα, τα εστιατόρια και τα εμπορικά κέντρα, όμως αποκομίζουν κέρδη από το κεφάλαιο τους, καθιστώντας την περιουσία τους διαθέσιμη για χρήση στους πελάτες τους. Με την αγορά του προϊόντος, οι πελάτες καθορίζουν την αξία του κεφαλαίου, το οποίο χρησιμεύει στην παραγωγή αυτού του αγαθού. Όπως τα καταναλωτικά αγαθά, έτσι και τα αγαθά παραγωγής επίσης δεν έχουν εγγενή αξία. Η τιμή των κεφαλαιουχικών-παραγωγικών αγαθών, αντανακλά την δυνατότητα τους να παράγουν αγαθά, τα οποία οι πελάτες επιθυμούν και προτίθενται να πληρώσουν για αυτά.
Ρίσκο και αβεβαιότητα
Οι καπιταλιστές πρέπει να συντηρούν και να βελτιώνουν το κεφαλαιακό τους απόθεμα για να αποκομίσουν κέρδος. Τα καταστήματα απαιτούν συντήρηση, τα αεροπλάνα χρειάζονται ελέγχους και service, τα μηχανήματα χρειάζονται επισκευές. Οι καπιταλιστές επιβαρύνονται με το κόστος συντήρησης και προσαρμογής της κεφαλαιακής διάρθρωσης. Για να διατηρηθεί η κεφαλαιακή δομή ακέραια, οι καπιταλιστές πραγματοποιούν χρηματικές προκαταβολές. Αναλαμβάνουν το ρίσκο ως προς τις αβεβαιότητες γύρω από τη μελλοντική απόδοση της επένδυσης τους.
Ενώ οι εργαζόμενοι λαμβάνουν τους μισθούς τους αμέσως, ο καπιταλιστής δεν παίρνει την αποζημίωσή του πριν το αγαθό φτάσει στον τελικό καταναλωτή και πληρωθεί. Ενώ οι εργαζόμενοι λαμβάνουν την αμοιβή τους κατά τη διάρκεια της παραγωγικής διαδικασίας, πριν φτάσουν τα αγαθά στους καταναλωτές, οι καπιταλιστές φέρουν τόσο το αρχικό κόστος όσο και αναλαμβάνουν τα ρίσκα για το αν τα κεφαλαιουχικά αγαθά θα τους αποφέρουν τελικά εισόδημα. Η απόδοση έρχεται μόνο όταν ο τελικός χρήστης πληρώσει τα αγαθά. Το εάν μια επένδυση θα έχει οικονομική αξία, εξαρτάται από το βαθμό στον οποίο συμβάλλει στην παραγωγή αγαθών που επιθυμούν να αγοράσουν οι καταναλωτές.
Ο καπιταλιστής εγγυάται την παροχή επιθυμητών αγαθών
Ο πελάτης αναμένει ότι τα καταστήματα θα παρέχουν μια πληθώρα αγαθών από την οποία θα επιλέξει. Σπάνια κάποιος αναρωτιέται για το ποιος κρατάει το κατάστημα σε λειτουργία και ποιος φροντίζει να είναι διαθέσιμη αυτή η ποικιλία προϊόντων. Λίγοι πελάτες σκέφτονται πόσο κεφάλαιο διέθεσαν οι καπιταλιστές στην υπηρεσία των πελατών, χωρίς να γνωρίζουν αν θα πληρώσει τελικά ο αγοραστής για τα παραχθέντα αυτά αγαθά. Εάν η κυβέρνηση και η γραφειοκρατία αντικαταστήσουν τον καπιταλισμό ή ρυθμίσουν κανονιστικά, παρενοχλήσουν και κατασχέσουν πόρους των καπιταλιστών, δεν θα χρειαστεί πολύς χρόνος έως ότου αποσυντεθεί η κεφαλαιακή διάρθρωση. Το μόνο που χρειάζεται για να καταρρεύσει η κεφαλαιακή διάρθρωση, είναι να μειωθούν οι προσδοκίες κερδοφορίας των καπιταλιστών.
Ο μεγάλος πλούτος βρίσκεται στις μετοχές της εταιρείας ή σε άλλες μορφές εταιρικής συμμετοχής. Ο πλούτος προέρχεται από επενδύσεις και οι επενδύσεις προέρχονται από αποταμιεύσεις. Περισσότερη αποταμίευση σημαίνει δυνατότητα κατανάλωσης. Ο πλούτος των ιδιοκτητών μιας αλυσίδας σούπερ μάρκετ είναι τα καταστήματά τους. Οι μέτοχοι είναι οι ιδιοκτήτες. Ωστόσο, ποιοι είναι οι πραγματικοί δικαιούχοι αυτών των καταστημάτων; Είναι οι άνθρωποι που ψωνίζουν από αυτά και απολαμβάνουν τα προσφερόμενα προϊόντα.
Ο πλούτος επιτυγχάνεται με αποταμίευση και επένδυση
Ένας σημαντικός αριθμός υπερ-πλούσιων, επιδιώκει ένα μετριοπαθή τρόπο ζωής. Μέρος της οικονομικής επιτυχίας αυτών των προσώπων, οφείλεται στο γεγονός ότι είναι συνετοί οικονομικά, δεν σπαταλούν, αλλά αποταμιεύουν και επενδύουν. Ακόμη και μια μεγάλη περιουσία δεν μπορεί να διαρκέσει πολύ, όταν πέσει στα χέρια ενός ατόμου που επιδίδεται σε όργιο σπατάλης. Ο πλούτος αποστρέφεται την υψηλή χρονική προτίμηση και προτιμά όσους ξέρουν να εξοικονομούν.
Η ίδια η αγορά φροντίζει ώστε η συσσώρευση πλούτου να μην συνεχίζεται για πάντα και να συσσωρεύεται στα ίδια, λίγα, μόνο χέρια. Η κερδοφορία μιας επιχείρησης διαρκώς απειλείται από την καινοτομία. Από τον πλούτο των βαρόνων των σιδηροδρόμων στις ΗΠΑ, στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα, δεν υπάρχει τίποτα σήμερα. Οι οικογένειες Ford, Rockefeller και Vanderbilt και οι κληρονόμοι του πλούτου των άλλων μεγιστάνων του παρελθόντος, εξαφανίστηκαν από την λίστα των πιο πλούσιων ανθρώπων. Ενώ η Wal-Mart φαινόταν καλά εδραιωμένη μόνο λίγο καιρό πριν, αντιμετωπίζει τώρα μεγάλη πρόκληση από τις online αγορές.
Ο πλούτος δεν είναι δεδομένος
Θα υπάρχει πάντα μια ομάδα από υπερ-πλούσιους, αλλά υπό τον καπιταλισμό, η σύνθεση εκείνων που αποτελούν τους ανθρώπους με μεγάλο πλούτο, αλλάζει. Στον καπιταλισμό, η καινοτομία απομακρύνει τον παλιό πλούτο και τον αντικαθιστά με τις τάσεις της εποχής. Ως εκ τούτου, ο καπιταλισμός διαφέρει από τα οικονομικά συστήματα του παρελθόντος. Ιστορικά, η ιδιοκτησία της γης ήταν το θεμέλιο του πλούτου. Πριν από τη βιομηχανική επανάσταση, η κύρια πηγή πλούτου ήταν η ιδιοκτησία γης, η οποία αποτέλεσε τη βάση της κληρονομιάς. Οι τίτλοι ιδιοκτησίας ακολουθούνταν από τίτλους ευγένειας και άλλες διακρίσεις κοινωνικής κατάταξης. Στους προ-καπιταλιστικούς χρόνους, οι πλούσιοι προερχόταν από τις ίδιες οικογένειες για μεγάλα χρονικά διαστήματα και σχεδόν όλοι εκείνοι που γεννιόταν φτωχοί ήταν σύνηθες να παραμένουν φτωχοί.
Αν δούμε τον κατάλογο των υπερ-πλούσιων, που δημοσιεύει το περιοδικό Forbes ετησίως, λίγα ονόματα – αν υπάρχουν καν – εμφανίζονται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι πλούσιοι αλλάζουν ανάλογα με τις γραμμές των επιχειρήσεων. Μέχρι τη δεκαετία του 1980, δεν υπήρχαν υπερ-πλούσιοι από τον τομέα του λογισμικού, των ηλεκτρονικών υπολογιστών και των ηλεκτρονικών αγορών, ενώ τώρα αποτελούν την ευρύτερη ομάδα στην σχετική λίστα, καθώς αυτοί οι τομείς παραγωγής αποτελούν σήμερα τους κορυφαίους όσον αφορά την κερδοφορία. Τώρα, ονόματα από αυτόν τον επιχειρηματικό κλάδο κυριαρχούν στον κατάλογο, όπως επικρατούσαν παλαιότερα οι ιδιοκτήτες των σιδηροδρομικών ή των πετρελαϊκών εταιρειών, οι οποίοι συγκροτούσαν τη λίστα πριν από εκατό χρόνια.
***
- Ο γεννημένος στην Γερμανία Antony Mueller διδάσκει οικονομικά στο ομοσπονδιακό πανεπιστήμιο του Sergipe (UFS) στη Βραζιλία.
- Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Ludwig von Mises και αποτελεί απόσπασμα από το βιβλίο του Mueller Capitalism: Beyond the State and Politics.
