τα κράτη νταήδες και οι συγκεντρωτιστές δεν αναμένεται να πτοηθούν από τους κανονισμούς στην προσπάθεια τους να δημιουργήσουν ένα φορολογικό καρτέλ, όπως εξάλλου έχουν αποδείξει και στο παρελθόν παρακάμπτοντας συνθήκες.
Πρώτη δημοσίευση: Μάιος 2018
Του Ευθύμη Μαραμή
Εισαγωγή
To σοσιαλιστικό όραμα εναρμόνισης των κανόνων εταιρικής φορολογίας της ΕΕ δεν ήταν ποτέ τόσο κοντά στην υλοποίηση, όπως υποστηρίζει το IPE. Ο ενθουσιασμός είναι εμφανής στο στρατόπεδο των ευρωκρατών που υποστηρίζουν το συγκεκριμένο μέτρο υπονόμευσης της αγοράς. Υπάρχουν ωστόσο αμφιβολίες. Στην πραγματικότητα, βάσει συνθήκης, ακόμα και μια αρνητική ψήφος χώρας μέλους αρκεί για να καταπέσει το σχέδιο των Βρυξελλών. Εάν εγκριθούν, τα μέτρα θα προκαλέσουν ακόμα μεγαλύτερες ανισορροπίες εντός της ΕΕ, δημιουργώντας στην πραγματικότητα ένα φορολογικά εναρμονισμένο καρτέλ.
Η πρωτοβουλία για την θέσπιση Κοινής Ενοποιημένης Φορολογικής Βάσης Εταιρειών (CCCTB) χρονολογείται από τα μέσα του 2015, όταν η Επιτροπή υιοθέτησε συγκεκριμένο σχέδιο δράσης. Ωστόσο, εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο απόπειρας φορολογικής εναρμόνισης, το οποίο υποστηρίζεται από τις φορομπηχτικές υπερδυνάμεις της Ε.Ε. Όπως ισχυρίζονται οι κεντρικοί σχεδιαστές, σκοπεύουν «να καταπολεμήσουν τη φορολογική κατάχρηση, να διασφαλίσουν βιώσιμα έσοδα και να υποστηρίξουν ένα καλύτερο επιχειρηματικό περιβάλλον στην ενιαία αγορά».
Οι υποστηρικτές της φορολογικής εναρμόνισης
Η κίνηση αυτή επανέφερε στο προσκήνιο προηγούμενες ανάλογες απόπειρες δημιουργίας Κοινής Ενοποιημένης Φορολογικής Βάσης Εταιρειών (CCCTB), ως «λύση» για τη μετατόπιση των κερδών των επιχειρήσεων. Στόχος του, σύμφωνα με τους ευρωκράτες, είναι να μειώσει την πολυπλοκότητα και το κόστος συμμόρφωσης για τις διασυνοριακές επιχειρήσεις. Τα μέτρα, αν εγκριθούν, θα είναι υποχρεωτικά για όλες τις εταιρείες με ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των 750 εκατομμυρίων ευρώ αρχικά, ενώ στη συνέχεια θα πρέπει να συμμορφωθούν όλες οι επιχειρήσεις ανεξαρτήτως εσόδων.
Στις Βρυξέλλες, η χαρά των σοσιαλιστών δεν περιγράφεται με λόγια. Η επιτροπή οικονομικών και νομισματικών υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ECON) υποστηρίζει έντονα τόσο την κύρια νομοθεσία εναρμόνισης όσο και την CCCTB.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του IPE, ένθερμη υποστήριξη εξέφρασε ο Ολλανδός ευρωβουλευτής Paul Tang, ο οποίος ξεσάλωσε στην ECON: «Ελπίζω κυρίως πως οι μεγάλες χώρες, η Γερμανία και η Γαλλία, θα ασκήσουν πίεση στις μικρότερες χώρες, όπως η Ολλανδία, η Ιρλανδία, η Μάλτα, το Λουξεμβούργο η Ουγγαρία, η Εσθονία κλπ, οι οποίες αποτελούν πειρατές (!) στην Ευρωπαϊκή Ένωση». Πολιτικά ενταγμένος στην κεντροαριστερά και εισηγητής για την ντιρεκτίβα της CCCTB, ο Τang διαπόμπευσε τις μικρές χώρες δηλώνοντας: «Έρχονται σε μια άλλη χώρα και προσπαθούν να προσαρμόσουν τις φορολογικές βάσεις αυτών των χωρών. Αυτές δεν είναι οι ενέργειες που αρμόζουν σε Ευρωπαίους εταίρους.»
Ο Alain Lamassoure, Ευρωπαίος «κεντροδεξιός» σοσιαλιστής και επίσης εισηγητής της ντιρεκτίβας CCCTB, περιέγραψε τη νομοθεσία ως μια «υπέροχη ευκαιρία να γίνει ένα τεράστιο άλμα στον τομέα της φορολογίας των επιχειρήσεων. Θα επέτρεπε επίσης τη φορολόγηση της ψηφιακής οικονομίας.» Ο Lamassoure πρόσθεσε: «Θα σταματούσε επίσης ο αθέμιτος ανταγωνισμός μεταξύ των εταιρικών φορολογικών συστημάτων εντός της ενιαίας αγοράς, στοχεύοντας στα κέρδη όπου αυτά επιτυγχάνονται».
Ο Γάλλος «κεντροδεξιός» σοσιαλιστής, θεώρησε ότι «τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να συμφωνήσουν για τα μέτρα καθώς υπάρχει ένα στιβαρό μέτωπο μεγάλων χωρών». Αυτές περιλαμβάνουν τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ισπανία.
Με άλλα λόγια, οι δύο εισηγητές της CCCTB, πέραν της πραγματικά αλλοπρόσαλλης αντίληψης που έχουν για τον «ανταγωνισμό», δεν διστάζουν να καλέσουν τα μεγάλα κράτη-νταήδες, να επιβάλουν την άποψη τους στα μικρότερα.
Οι φιλελεύθερες αντιδράσεις
Οι έντονες αντιδράσεις των αντιπάλων της CCCTB, αλλά και της εναρμόνισης γενικότερα, αντικατοπτρίζονται σε κοινό γραπτό κείμενο-ενημερωτικό δελτίο που παρουσιάστηκε στις Βρυξέλλες. Συντάκτες είναι ο Ολλανδός ευρωβουλευτής Esther de Lange, ο Σουηδός ευρωβουλευτής Gunnar Hoekmark και ο Brian Hayes από την Ιρλανδία, η οποία κατηγορείται τακτικά από τους ευρωκράτες για τον – σχετικά – χαμηλό εταιρικό φορολογικό συντελεστή ύψους 12,5%.
Ο Hayes, κεντροδεξιός φιλελεύθερος ευρωβουλευτής, συμμερίζεται την άποψη των δύο συναδέλφων του που αντιδρούν, υποστηρίζοντας πως θα ήταν αναληθές να ειπωθεί ότι η CCCTB θα βοηθούσε στην καταπολέμηση της φοροαποφυγής. Χαρακτηριστικά δήλωσε πως: «υποστηρίζοντας κάτι τέτοιο, υποστηρίζεται ένα ψέμα ή, τουλάχιστον, μια σοβαρή παραποίηση της πραγματικότητας».
Ερωτηθείς από δημοσιογράφους για το εάν η Ιρλανδία θα μπλοκάρει το σχέδιο, ο Hayes απάντησε ότι: «καθώς περίπου 10 κράτη μέλη έχουν σοβαρά προβλήματα με το σχέδιο, βρισκόμαστε «ένα εκατομμύριο μίλια μακριά από το να επιτευχθεί οποιαδήποτε συναίνεση». Ένα άρθρο στην ιστοσελίδα του Hayes τονίζει πως: «Είναι σαφές από τις Συνθήκες της ΕΕ ότι οι συντελεστές φορολογίας εταιρειών αποφασίζονται μόνο από τα κράτη μέλη και αυτό δεν πρέπει να αλλάξει».
Παραθυράκι καταπάτησης των συνθηκών της ΕΕ (ως συνήθως)
Σύμφωνα με την συνολική συνθήκη της ΕΕ για τη λειτουργία της (TFEU) – η οποία απορρέει από τη Συνθήκη της Ρώμης – το άρθρο 115 ορίζει ότι, επειδή η φορολογία είναι υπό αμφισβήτηση, η επιτυχής έκβαση της εναρμόνισης, απαιτεί ομοφωνία. Δηλαδή, κάθε χώρα μπορεί να εμποδίσει τα μέτρα φορολογικής εναρμόνισης.
Ωστόσο, τα κράτη-νταήδες και οι συγκεντρωτιστές δεν αναμένεται να πτοηθούν από κάτι τέτοιο, όπως εξάλλου έχουν αποδείξει και στο παρελθόν παρακάμπτοντας συνθήκες. Οι σοσιαλιστές έχουν τουλάχιστον μία επιλογή εάν το συμβούλιο δεν λάβει ομόφωνα απόφαση σχετικά με την πρόταση για τη θέσπιση της CCCTB. Σύμφωνα με συμβουλευτικό έγγραφο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η Επιτροπή μπορεί να κάνει νέα πρόταση βάσει του άρθρου 116 της TFEU (Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης).
Στο αιτιολογικό σκεπτικό του εγγράφου, αναφέρεται η σημασία της «στρέβλωσης των όρων ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά». Εάν αυτό γίνει αποδεκτό, πιθανώς από το Ευρωπαϊκό δικαστήριο, θα καταστεί δυνατή η έκδοση της «απαραίτητης νομοθεσίας» χωρίς ομοφωνία. Δηλαδή, υπό την οπτική των ευρωκρατών, οι χαμηλοί φορολογικοί συντελεστές αποτελούν «αθέμιτο ανταγωνισμό», ενώ ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Πιθανή εναρμόνιση των συντελεστών στα επίπεδα των φορομπηχτικών κρατών, συνεπάγεται σκανδαλώδη εύνοια προς τα πλουσιότερα κράτη, γενικευμένη αύξηση των τιμών και μείωση των επενδύσεων στις πιο αδύναμες χώρες.
Όποια και αν είναι η έκβαση, η περίοδος κύησης αυτής της νομοθεσίας θα παραταθεί όπως καταγράφηκε στο έγγραφο αξιολόγησης για τον αντίκτυπο της CCCTB τον Μάρτιο του 2011. Το αρχικό ιστορικό των σοσιαλιστικών σχεδίων εναρμόνισης και δημιουργίας φορολογικού καρτέλ σε ολόκληρη την ΕΕ πηγαίνει πίσω τουλάχιστον στο 1999.
Τι σημαίνει η επιχειρούμενη φορολογική εναρμόνιση στην ΕΕ
Για αιώνες η Ευρωπαϊκή Ήπειρος αναπτύχθηκε χάρη στον δικαιοδοτικό και πολιτικό ανταγωνισμό. Ο πολιτικός ανταγωνισμός οδηγεί στην πιο σημαντική ευρωπαϊκή αξία, αυτήν της ελευθερίας. Ο φορολογικός ανταγωνισμός ευνοεί τους χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές και τη φορολογική υπευθυνότητα εκ μέρους των κυβερνήσεων. Οι επαγγελματίες «ψηφίζουν» έχοντας την δυνατότητα να μετακινήσουν τα κεφάλαια τους, αποφεύγοντας την υπερβολική φορολόγηση όπου αυτή υφίσταται. Οι διαφορετικές εθνικές φορολογικές κυριαρχίες, αποτελούν την καλύτερη προστασία ενάντια στην κυβερνητική τυραννία.
Η εναρμόνιση των φόρων και των κοινωνικών ρυθμίσεων, επιχειρεί σαφέστατα να εφαρμοστούν στο ανώτατο επίπεδο των πλέον φορομπηχτικών κρατών. Αν ο ΦΠΑ είναι μεταξύ 15% και 25% στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι σοσιαλιστές θα τον εναρμονίσουν στο 25% σε όλες τις χώρες. Τέτοια εναρμόνιση των κοινωνικών ρυθμίσεων είναι υπέρ των συμφερόντων των πιο προστατευμένων, των πλουσιότερων και των πιο παραγωγικών εργαζομένων, που μπορούν να «πληρώσουν» μια τέτοια ρύθμιση — ενώ οι υπόλοιποι δε μπορούν. Αν οι γερμανικές κοινωνικές ρυθμίσεις και οι φορολογικοί συντελεστές εφαρμοστούν σε φτωχότερους λαούς, όπως για παράδειγμα συμβαίνει στην Ελλάδα, οι Έλληνες θα είχαν προβλήματα στον ανταγωνισμό τους με τους Γερμανούς, όπως και ισχύει.
Μπορείτε σε σχετική μας ανάλυση στην «Ελεύθερη Αγορά», να βρείτε μια πληθώρα στοχαστών καθώς και βραβευμένων με νόμπελ οικονομολόγων, οι οποίοι βλέπουν τον ανταγωνισμό δικαιοδοσίας ανάμεσα στις κυβερνήσεις, ως εργαλείο για τον περιορισμό του μεγάλου κράτους, καθώς και ως εργαλείο ανάπτυξης και ευημερίας.
Η δίωξη της Ιρλανδίας
Η δικαστική δίωξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης εναντίον της Ιρλανδίας σχετικά με την Apple αποτελεί ενδεικτική περίπτωση των διαθέσεων των ευρωκρατών. Αυτή είναι η λάθος στιγμή για την ΕΕ να διώκει χώρες με χαμηλή φορολογία. Οι ΗΠΑ έχουν ήδη μειώσει τα ποσοστά τους και είναι πιο ανταγωνιστικές από την Ευρώπη σε πολλά άλλα μέτωπα.
Ως τεστ για τον ανταγωνισμό φορολογικών συστημάτων σε όλο τον κόσμο, η Ιρλανδία και η Apple ασκούν έφεση στην απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να αναγκάσει την Apple να πληρώσει 13 δισεκατομμύρια ευρώ (περίπου 15,5 δισ. δολάρια), επειδή η Ε.Ε. αποφάσισε ότι τον Αύγουστο του 2016 η Apple έλαβε ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση από την Ιρλανδία. Η Apple απασχολεί 4.000 άτομα σε εργοστάσιο στο Κορκ της Ιρλανδίας. Η απόφαση του 2016 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του διοικητικού οργάνου της Ε.Ε., υποστηρίζει ότι λόγω των ειδικών χαρακτηριστικών της συμφωνίας, η Apple κατέβαλε λιγότερο από το 1% των κερδών της στην Ιρλανδία. Οι ενισχύσεις ή οι επιδοτήσεις απαγορεύονται από τους κανόνες της Ε.Ε., δεδομένου ότι παρέχουν σε ορισμένες εταιρείες «αθέμιτο» όφελος. Αξίζει να αναφερθεί πως η Apple και η κυβέρνηση της Ιρλανδίας αρνούνται τις κατηγορίες. Δείτε περισσότερα εδώ.
Ποιο είναι το δημόσιο συμφέρον της Ε.Ε. ώστε να αρπάξει 15 δισεκατομμύρια δολάρια από την Apple; Δεν πρέπει οι Ευρωπαίοι να είναι ευτυχείς που έχουν μια καινοτόμο εταιρεία που δραστηριοποιείται στην Ευρώπη; Το να πιέσει η Ε.Ε. για «φορολογική εναρμόνιση» μεταξύ των κρατών μελών θα ήταν παρόμοιο με την επιβολή ενιαίας φορολογικής πολιτικής για τις πολιτείες στις Ηνωμένες Πολιτείες. Θα ήταν σαν η Νέα Υόρκη ή η Καλιφόρνια και άλλες πολιτείες, να προσπαθήσουν να επιβάλουν τη φορολογική πολιτική τους στη Φλόριντα ή στο Τέξας.
-
Δείτε σχετικά: Καν’ το όπως η Ιρλανδία
Μια έκθεση του The Heritage Foundation του Απριλίου 2017 σχετικά με τη φορολογική διαμάχη Ιρλανδίας-Ε.Ε. προειδοποίησε για την πιθανή ζημία που θα μπορούσε να έχει στην παγκόσμια οικονομία η επιβολή υψηλότερων φόρων στις κυρίαρχες χώρες . Η έκθεση ανέφερε πως οι προσπάθειες για την καταστολή του φορολογικού ανταγωνισμού ή για την εναρμόνιση των φόρων είναι γενικά μια προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα φορολογικό καρτέλ μεταξύ των κυβερνήσεων με κοινές απόψεις στο να διατηρήσουν υψηλούς φόρους. Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την Apple, όπως και άλλες πρόσφατες διεξαγωγές ερευνών της Ε.Ε. εις βάρος των φορολογικών ελαφρύνσεων, θα μπορούσε να αποθαρρύνει τον ευεργετικό φορολογικό ανταγωνισμό μεταξύ των ευρωπαϊκών εθνών.
Επίλογος
Όπως σωστά επισημαίνει ο Μανόλης Καλλέργης, η δημιουργία φορολογικού καρτέλ, θα αποτελέσει υπό καθεστώς ενιαίου νομίσματος την ταφόπλακα της περιφέρειας. Ένας μη ανταγωνιστικός νότος, εθισμένος στις επιδοτήσεις και στα δανεικά και άρα πλήρως ελεγχόμενος και αντιπαραγωγικός, είναι το τελευταίο που χρειάζεται η Ευρώπη. Ανάλογα προβλήματα θα αντιμετωπίσουν οι χώρες της Βαλτικής και της κεντρικής Ευρώπης, οι οποίες βασίζονται στην προσέλκυση επενδύσεων μέσω χαμηλής φορολογίας.
Το παράδοξο είναι, πως κάποιοι στην Ελλάδα περιμένουν «μείωση της φορολογίας» υπό το καθεστώς που επικρατεί στις Βρυξέλλες. Το καθεστώς αυτό προσπαθεί με κάθε τρόπο να καταστρέψει τις ξένες επενδύσεις στην Ιρλανδία και σε κάθε άλλη χώρα επιβάλλοντας τους φορολογικούς συντελεστές που επέβαλε και στην Ελλάδα. Είναι εμφανές πως τα κράτη-νταήδες θέλουν να εμποδίσουν την μετακίνηση του παραγωγικού κεφαλαίου προς ευνοϊκότερες ρυθμιστικά και φορολογικά χώρες.
***
