Τρεις μελετητές της Banca d’Italia εξετάζουν τα αποτελέσματα της Πολιτικής των ταμείων Συνοχής στη νότια Ιταλία και βρίσκουν ότι η διαφθορά έχει στην πραγματικότητα αυξηθεί λόγω των δημοσιονομικών μεταβιβάσεων των αναδιανεμητικών προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Του Kai Weiss
Απόδοση και σχολιασμός: Ευθύμης Μαραμής
Τα αναδιανεμητικά προγράμματα της ΕΕ
Η Κοινή Αγροτική Πολιτική της ΕΕ (ΚΑΠ), οι αγροτικές επιδοτήσεις που σήμερα αντιπροσωπεύουν το 39% του προϋπολογισμού της ΕΕ (και αντιστοιχούσαν σχεδόν στο 70% στο παρελθόν), έχουν υποστεί πολλές κριτικές στο πέρασμα του χρόνου – και δικαίως. Είναι σίγουρα μια από τις πιο απαράδεκτες κυβερνητικές πολιτικές στον κόσμο, υποστηρίζοντας αγρότες που θα είχαν βγει εκτός αγοράς εδώ και πολύ καιρό, στέλνοντας τεράστια ποσά σε μεγάλες αγροτικές επιχειρήσεις και πλούσιους γαιοκτήμονες (ανάμεσα τους την βασίλισσα της Αγγλίας και Σαουδάραβες πρίγκηπες) και πλήττοντας τους Αφρικάνους αγρότες λόγω προφανούς υπερπαραγωγής, καθιστώντας τους μη ανταγωνιστικούς.
Στο πλαίσιο που περιβάλλει την ΚΑΠ, θα μπορούσε κανείς να ξεχάσει σχεδόν το δεύτερο μεγαλύτερο αναδιανεμητικό πρόγραμμα της ΕΕ (αφήνουμε το ευρώ έξω από την εικόνα στο παρόν άρθρο): η Πολιτική Συνοχής ή τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ), η οποία αντιπροσωπεύει σχεδόν το ένα τρίτο του προϋπολογισμού. Διαβάζουμε στη σχετική ιστοσελίδα της ΕΕ για αυτά τα ταμεία:
[Αυτή] η Περιφερειακή Πολιτική στοχεύει σε όλες τις περιφέρειες και τις πόλεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκειμένου να υποστηρίξει τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, την οικονομική ανάπτυξη, την βιώσιμη ανάπτυξη και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών. Προκειμένου να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι και να αντιμετωπιστούν οι ποικίλες αναπτυξιακές ανάγκες σε όλες τις περιφέρειες της ΕΕ, έχουν διατεθεί 351,8 δισεκατομμύρια ευρώ – σχεδόν το ένα τρίτο του συνολικού προϋπολογισμού της ΕΕ – για την πολιτική συνοχής για την περίοδο 2014-2020.
Η πολιτική Συνοχής είναι η πιο χαρακτηριστική στην ΕΕ όσον αφορά την άμεση αναδιανομή από ορισμένες χώρες σε κάποιες άλλες. Τώρα, ίσως είναι αλήθεια ότι όλα τα κράτη μέλη λαμβάνουν σημαντικά ποσά από αυτήν την αναδιανομή, όπως φαίνεται στο ακόλουθο διάγραμμα της Υπηρεσίας Ερευνών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου:
Το Ταμείο Συνοχής
Αλλά όταν κάνουμε ένα ακόμη βήμα πιο κοντά και κοιτάξουμε μόνο το Ταμείο Συνοχής, ένα επιμέρους ταμείο των ΕΔΕΤ, το αναδιανεμητικό στοιχείο γίνεται ακόμη πιο ξεκάθαρο. Ενώ, για παράδειγμα, στα ΕΔΕΤ η Γερμανία και η Γαλλία εξακολουθούν να κατέχουν τον αριθμό πέντε και έξι (αν και αυτός ο υπολογισμός δεν προσαρμόζεται στο μέγεθος της οικονομίας ή του πληθυσμού και έτσι αυτές οι χώρες είναι πολύ πιο πίσω στην πραγματικότητα), οι μεγαλύτερες οικονομίες με ένα υψηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ δεν είναι καν επιλέξιμες για το Ταμείο Συνοχής, το οποίο έχει ως σαφή στόχο να επιτύχει το στόχο της «σύγκλισης», δηλαδή να βοηθήσει τις φτωχότερες χώρες, κυρίως στην Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη, να προσεγγίσουν τις ισχυρότερες οικονομίες στη Δυτική Ευρώπη. Στην πολιτική του Ταμείου Συνοχής βρίσκουμε τις μεγάλες ποσότητες χρημάτων που αποστέλλονται από τη μία πλευρά της ηπείρου στην άλλη, όπως απεικονίζει το γράφημα:
Τα αποτελέσματα αυτών των γιγαντιαίων διαρθρωτικών ταμείων είναι πενιχρά. Μια μελέτη σχετικά με τη Νότια Ιταλία, μια αποδέκτρια χώρα μεγάλων κονδυλίων (σχεδόν όλα τα 43,8 δισεκατομμύρια ευρώ που λαμβάνει η Ιταλία πηγαίνουν κατευθείαν στον Νότο της χώρας), κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «η ικανότητα αυτών των ταμείων να αντισταθμίσουν τις αρνητικές συνέπειες της οικονομικής κρίσης φαίνεται πως έχει υπάρξει περιορισμένη.»
Συνολικά, φαίνεται ότι τα κονδύλια – ιδίως αυτά του Ταμείου Συνοχής – έχουν θετική επίδραση στις οικονομικές επιδόσεις, αλλά το αποτέλεσμα έχει ελάχιστο όφελος. Όπως και με το σχέδιο Marshall , ρίχνοντας τεράστιες ποσότητες χρημάτων σε φτωχές περιφέρειες βοηθά – θα ήταν σοκαριστικό αν δεν συνέβαινε, αλλά αυτό που τελικά είναι απαραίτητο για να υπάρξει υψηλή επιτυχία, είναι η καλή πολιτική, δηλαδή οι ελάχιστες κανονιστικές ρυθμίσεις, οι χαμηλοί φόροι και τα εξασφαλισμένα δικαιώματα ιδιωτικής ιδιοκτησίας.
Εν τω μεταξύ, μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι αυτό που συνήθως ονομάζεται «κοινωνικό κεφάλαιο», δηλαδή η συνεργασία και η εμπιστοσύνη του πληθυσμού, μπορεί να μειωθεί εξαιτίας της πολιτικής συνοχής της ΕΕ.
Αύξηση της κρατικής εγκληματικότητας διαπιστώνει η Κεντρική Τράπεζα της Ιταλίας
Αλλά οι πιο πρόσφατες γνώσεις σχετικά με τις επιζήμιες συνέπειες των αναδιανεμητικών πολιτικών της ΕΕ προέρχονται από την κεντρική τράπεζα της Ιταλίας. Σε ένα νέο έγγραφο εργασίας με τίτλο «Σχετικά με τις ακούσιες επιπτώσεις των δημόσιων μεταβιβάσεων: στοιχεία από τη χρηματοδότηση της ΕΕ στη νότια Ιταλία», τρεις μελετητές της Banca d’Italia εξετάζουν τα αποτελέσματα της Πολιτικής των ταμείων Συνοχής στη νότια Ιταλία και βρίσκουν ότι η διαφθορά έχει στην πραγματικότητα αυξηθεί λόγω των δημοσιονομικών μεταβιβάσεων του αναδιανεμητικού προγράμματος της ΕΕ:
Οι εκτιμήσεις μας δείχνουν ότι οι εκταμιεύσεις των κοινοτικών κονδυλίων, αύξησαν σημαντικά τον αριθμό των εγκλημάτων εκ μέρους Δημοσίων Υπαλλήλων του αποδέκτη δήμου σε ένα δεδομένο έτος. Συγκεκριμένα, διαπιστώνουμε ότι η εκταμίευση των κονδυλίων της ΕΕ σε δήμους της νότιας Ιταλίας συνδέεται με την αύξηση κατά μέσο όρο περίπου 4% του μέσου αριθμού εγκλημάτων Δημοσίων Υπαλλήλων ανά δήμο και έτος.
Αυτό δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη. Εξάλλου, είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι σε αυτό το μεγάλο σύστημα αναδιανομής πλούτου, όπου τα χρήματα διανέμονται από τις Βρυξέλλες – δηλαδή, από το Βέλγιο και στη συνέχεια κατευθύνονται προς περιοχές – για παράδειγμα, σε μια περιοχή στη Νότια Ιταλία, κανένας κυβερνητικός υπάλληλος δεν θα σκεφτεί να χρησιμοποιήσει τα κεφάλαια κατά τρόπο που δεν θα έπρεπε να χρησιμοποιηθούν. Πράγματι, η OLAF, το όργανο ερευνών της ΕΕ, διαπίστωσε ότι πραγματοποιήθηκαν εγκληματικές δραστηριότητες ύψους άνω των 600 εκατομμυρίων ευρώ το 2016 (το 2015 ήταν σχεδόν ένα δισεκατομμύριο) και σημειώνει ότι «ο τομέας των διαρθρωτικών ταμείων παραμένει στον πυρήνα της διερευνητικής δραστηριότητας της OLAF.»
Αυτή είναι στην πραγματικότητα η φύση της γραφειοκρατίας και των κρατικών δραστηριοτήτων συνολικά, καθώς είναι δύσκολο να αποδοθούν ευθύνες σε κάποιον. «Η διαφθορά είναι μια συνηθισμένη επίδραση του παρεμβατισμού,» αναφέρει ο Ludwig von Mises στο Magnum Opus του Human Action.
Η οικονομική ελευθερία – όχι η οικονομική βοήθεια – εξαλείφει τη φτώχεια
Στην ιστοσελίδα μας έχουμε παρουσιάσει κι άλλες έρευνες που επιβεβαιώνουν τα ευρήματα της Κεντρικής Τράπεζας της Ιταλίας. Οι ισχυροί της εξουσίας που παραβιάζουν τα δικαιώματα της ιδιοκτησίας ή του κυρίαρχου δικαίου για να παραμείνουν στην εξουσία, λαμβάνουν δισεκατομμύρια δολάρια σε ξένη βοήθεια από πλούσιες χώρες επί δεκαετίες. Οι κυβερνήσεις αυτές χρησιμοποιούν συχνά αυτή τη βοήθεια για να θεμελιώσουν τις δυνάμεις τους στην εξουσία. Οι καρεκλοκένταυροι της εξουσίας, συχνά λαμβάνουν αυτές τις ξένες ενισχύσεις, ενώ την ίδια στιγμή στερούν από τους ανθρώπους της χώρας τους την οικονομική ελευθερία που θα χρειαζόταν για να τερματιστεί η εξάρτηση από την ξένη βοήθεια.
-
Δείτε σχετικά: Οι Ευρωπαϊκές επιδοτήσεις βλάπτουν σοβαρά την οικονομία
Ο William Easterly, στο βιβλίο του «Η τυραννία των εμπειρογνωμόνων», εξηγεί πώς αυτό συνέβη σε διαφορετικές περιόδους από τις αρχές του 20ου αιώνα, προκαλώντας βίαιες συνέπειες σε χώρες όπως η Κίνα, η Κολομβία, η Αιθιοπία και το Σουδάν, μεταξύ άλλων. Αυτή η αδικία συνεχίζεται σε μέρη όπου η ξένη βοήθεια δίδεται απλόχερα ανεξάρτητα από το αν επικρατεί το κυρίαρχο δίκαιο και η οικονομική ελευθερία.
Όσοι δίνουν «αναπτυξιακά» κεφάλαια σε ξένες χώρες, πρέπει να επικεντρωθούν στην εξασφάλιση των ατομικών δικαιωμάτων και στην οικονομική ελευθερία των ανθρώπων, όχι στη διανομή βοήθειας μέσω των πολιτικών μηχανισμών των κυβερνήσεων αυτών των χωρών. Η οικονομική ελευθερία – και όχι η οικονομική βοήθεια και οι πιστώσεις – είναι η αποδεδειγμένη καταπακτή διαφυγής από έναν κατά τα άλλα ατέρμονα βρόχο φτώχειας.
Συμπέρασμα
Η κεντρική τράπεζα της Ιταλίας παρέχει έναν ακόμα λόγο για τον οποίο πρέπει να επέλθουν (κάθετες) περικοπές στα κονδύλια Πολιτικής Συνοχής. Η πολιτική αυτή αναδιανέμει τεράστια χρηματικά ποσά από τις πλούσιες χώρες (ή, καλύτερα, από τους φορολογουμένους τους) σε φτωχότερες κυβερνήσεις, με ελάχιστα οικονομικά οφέλη για το κοινό, επιδείνωση της κοινωνίας των πολιτών και αύξηση της διαφθοράς. Η συζήτηση για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, από το 2021 έως το 2027, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη αυτή τη στιγμή. Η μόνη σύσταση προς τις Βρυξέλλες πρέπει να είναι: να περικοπούν αυτά τα κονδύλια. Η σύσταση για τους φορείς χάραξης πολιτικής εν γένει πρέπει εν τω μεταξύ να είναι: ο, τι και να σκέφτεται κάποιος στη θεωρία για την αναδιανομή, αυτή μπορεί να έχει κάποιες σημαντικές ακούσιες – και σαφώς αρνητικές, συνέπειες.
***
Αρχική Δημοσίευση στο Ινστιτούτο Ludwig von Mises: Italy’s Central Bank Admits Wealth Redistribution Leads to Corruption.Το εδάφιο: Η οικονομική ελευθερία – όχι η οικονομική βοήθεια – εξαλείφει τη φτώχεια, είναι του Ευθύμη Μαραμή.
Βρίσκετε ενδιαφέροντα τα άρθρα στην «Ελεύθερη Αγορά»; Εκτιμάτε την προσπάθεια μας; Κάντε τώρα μια δωρεά 5 ευρώ και ενισχύστε μας.
Διαβάστε περισσότερα:
- Οι Ευρωπαϊκές επιδοτήσεις βλάπτουν σοβαρά την οικονομία
- Η Ελλάδα χρειάζεται οικονομική ελευθερία και όχι οικονομική βοήθεια.
- Φορολόγηση και αντικαπιταλισμός σκοτώνουν την Ελλάδα
- Η Ε.Ε. ξεκίνησε τον εμπορικό πόλεμο και όχι οι ΗΠΑ : Ιδού πως
- Σοσιαλιστικές αυταπάτες και «κοινωνικοποίηση» επενδύσεων στον 20ο αιώνα
