Για να έχετε μια άποψη για την παραγωγή κίβδηλων προβλέψεων εκ μέρους του ΔΝΤ για τον υπερπληθωρισμό της Βενεζουέλας, αναλογιστείτε ότι, κατά το προηγούμενο ενάμιση έτος, το ΔΝΤ έχει αναφέρει διάφορους αριθμούς για τον ετήσιο ρυθμό πληθωρισμού στη Βενεζουέλα. Κανείς από τους αριθμούς του ΔΝΤ δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί.
Του Steve H. Hanke
Απόδοση: Ευθύμης Μαραμής
Η εκπληκτική πρόβλεψη του ΔΝΤ
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) τα κατάφερε για μια ακόμη φορά. Σε μια προσπάθεια να προσελκύσει κάποια δημοσιότητα, ο επικεφαλής του τμήματος του δυτικού ημισφαιρίου του ΔΝΤ Alejandro Werner προέβλεψε ότι ο ετήσιος πληθωρισμός της Βενεζουέλας θα φτάσει το 1.000.000% μέχρι το τέλος του έτους. Με τους υπολογισμούς μου, αυτή η πρόβλεψη υποδηλώνει ότι η συναλλαγματική ισοτιμία θα φτάσει τα 923 εκατομμύρια VEF/USD μέχρι τον Δεκέμβριο του 2018. Για να το θέσουμε αυτό σε ένα πλαίσιο, η συναλλαγματική ισοτιμία στα τέλη Ιουλίου ήταν 3,3 εκατομμύρια VEF/USD και στα τέλη Ιουνίου ήταν 3,1 εκατομμύρια VEF/USD.
Η πιο πρόσφατη πρόβλεψη του ΔΝΤ για τον πληθωρισμό είναι, για να το θέσουμε ήπια, εκπληκτική. Είναι επίσης μούφα. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την πορεία ή τη διάρκεια ενός υπερπληθωρισμού με οποιοδήποτε βαθμό ακρίβειας. Δεν πειράζει. Το ΔΝΤ συνεχίζει να κάνει προβλέψεις για τον πληθωρισμό της Βενεζουέλας. Και ο Τύπος εξακολουθεί να αναφέρει άκριτα τους ψευδείς αριθμούς του ΔΝΤ σαν να ήταν αξιόπιστοι. Το ΔΝΤ και ο Τύπος αγνοούν σαφώς το γεγονός ότι ο υπερπληθωρισμός μπορεί να μετρηθεί και μάλιστα με μεγάλη ακρίβεια, αλλά δεν μπορεί να προβλεφθεί.
Για να έχετε μια άποψη για την παραγωγή κίβδηλων προβλέψεων εκ μέρους του ΔΝΤ για τον πληθωρισμό της Βενεζουέλας, αναλογιστείτε ότι, κατά το προηγούμενο ενάμιση έτος, το ΔΝΤ έχει αναφέρει διάφορους αριθμούς για τον ετήσιο ρυθμό πληθωρισμού στη Βενεζουέλα. Κανείς από τους αριθμούς του ΔΝΤ δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί. Αυτό είναι ένα πρόβλημα – αυτό που καθιστά άχρηστα όλα τα στοιχεία για τον πληθωρισμό εκ μέρους του ΔΝΤ είναι, μεταξύ άλλων, πως αποτυγχάνουν στην επιβεβαίωση. Παρακάτω ακολουθεί ένας κατάλογος αριθμών πληθωρισμού του ΔΝΤ για τη Βενεζουέλα, που έχουν αναφερθεί από τον Σεπτέμβριο του 2016.
Το ιστορικό των εσφαλμένων προβλέψεων
Διεθνής Οικονομική Προοπτική του ΔΝΤ , Οκτώβριος 2016
- Ετήσιο ποσοστό πληθωρισμού στα τέλη του 2015 (Πηγή δεδομένων – BCV): 180,9%
- Ετήσιο ποσοστό πληθωρισμού στα τέλη του 2016 Πρόβλεψη του ΔΝΤ: 720,0%
- Ετήσιο ποσοστό πληθωρισμού στα τέλη του 2017 Πρόβλεψη του ΔΝΤ: 2.200,0%
Διεθνής Οικονομική Προοπτική του ΔΝΤ , Απρίλιος 2017
- Ετήσιο ποσοστό πληθωρισμού στα τέλη του 2016 (Πηγή δεδομένων – BCV): 274,4%
- Ετήσιο ποσοστό πληθωρισμού στα τέλη του 2017 Πρόβλεψη του ΔΝΤ: 1,133,8%
- Ετήσιο ποσοστό πληθωρισμού στα τέλη του 2018 Πρόβλεψη του ΔΝΤ: 2,529,6%
Διεθνής Οικονομική Προοπτική του ΔΝΤ , Οκτώβριος 2017
- Ετήσιο ποσοστό πληθωρισμού στα τέλη του 2016 (Πηγή δεδομένων – BCV): 302,6%
- Ετήσιο ποσοστό πληθωρισμού στα τέλη του 2017 Πρόβλεψη του ΔΝΤ: 1,133.0%
- Τέλος του 2018 ετήσιο ποσοστό πληθωρισμού Πρόβλεψη του ΔΝΤ: 2529,6%
Διεθνής Οικονομική Προοπτική του ΔΝΤ , Απρίλιος 2018
- Τέλος του 2017 ετήσιο ποσοστό πληθωρισμού: 2.818,4%
- Ετήσιο ποσοστό πληθωρισμού στα τέλη του 2018 Πρόβλεψη του ΔΝΤ: 12.874,6%
- Ετήσιο ποσοστό πληθωρισμού στα τέλη του 2019 Πρόβλεψη του ΔΝΤ: 12.874,6%
Μέχρι την Παγκόσμια Οικονομική Προοπτική (ΠΟΠ) του Απριλίου του 2018, το ΔΝΤ έγραψε την ίδια γενική αποποίηση ευθύνης για τους αριθμούς πληθωρισμού της Βενεζουέλας σε κάθε έκδοση της έκθεσής του:
«Η προβολή των οικονομικών προοπτικών στη Βενεζουέλα, συμπεριλαμβανομένης της αξιολόγησης των παρελθουσών και των τρεχουσών οικονομικών εξελίξεων ως βάση των προβλέψεων, περιπλέκεται από την έλλειψη συζητήσεων με τις αρχές (η τελευταία διαβούλευση του άρθρου IV πραγματοποιήθηκε το 2004), την ελλιπή παροχή πληροφοριών και δυσκολίες στην ερμηνεία ορισμένων αναφερόμενων οικονομικών δεικτών σύμφωνα με τις οικονομικές εξελίξεις».
Στην ΠΟΠ του Απριλίου του 2018, η δήλωση αποποίησης ευθύνης τροποποιήθηκε. Τώρα αναφέρει:
«Οι επιπτώσεις του υπερπληθωρισμού και τα αναφερόμενα κενά δεδομένων, σημαίνουν ότι οι προβλεπόμενοι μακροοικονομικοί δείκτες του ΔΝΤ πρέπει να ερμηνεύονται με προσοχή».
Γελοίες αιτιάσεις
Αυτές οι διευκρινίσεις είναι γελοίες. Κανείς δεν κατάφερε να προβλέψει με ακρίβεια την πορεία ή τη διάρκεια ενός επεισοδίου υπερπληθωρισμού. Ωστόσο, αυτό δεν εμπόδισε το ΔΝΤ να προβεί σε προβλέψεις για τη Βενεζουέλα οι οποίες έχουν αποδειχθεί άκρως ανακριβείς. Ως παράδειγμα του παραλογισμού των προβλέψεων του ΔΝΤ, εξετάστε μόνο τις προβλέψεις της ΠΟΠ για τα έτη 2018 και 2019. Οι τιμές και για τα δύο έτη είναι ακριβώς ίδιες: 12.824,6%. Αυτές οι προβλέψεις είναι κατάφωρα παράλογες. εξάλλου, ο τρέχων καταμετρημένος ετήσιος ρυθμός πληθωρισμού, είναι ήδη σύμφωνα με τους υπολογισμούς μου στο 33,151%. Και οι όμοιες προβλέψεις και για το 2018 και το 2019 περιέχουν μια πινελιά ψευδούς ακρίβειας: Παρατηρήστε την υποδιαστολή. Και τώρα έχουμε μια νέα πρόβλεψη για το 2018, ένα επιβλητικό 1.000.000%.
Έτσι, ξεχάστε τις προβλέψεις του ΔΝΤ για τον υπερπληθωρισμό της Βενεζουέλας. Είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα επιστήμης για τα σκουπίδια. Παρόλο που οι ακριβείς προβλέψεις υπερπληθωρισμού δεν είναι δυνατές, μπορούν να γίνουν πολύ ακριβείς μετρήσεις του υπερπληθωρισμού. Πώς γίνεται αυτό;
Πως μετράται ο υπερπληθωρισμός
Η πιο σημαντική τιμή σε μια οικονομία είναι η συναλλαγματική ισοτιμία μεταξύ του τοπικού νομίσματος – στην περίπτωση αυτή, του μπολιβάρ – και του παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος, του δολαρίου ΗΠΑ. Όσο υπάρχει ενεργή μαύρη αγορά (δηλαδή: ελεύθερη αγορά) για το νόμισμα και τα δεδομένα είναι διαθέσιμα, οι μεταβολές της συναλλαγματικής ισοτιμίας της μαύρης αγοράς μπορούν αξιόπιστα να μετατραπούν σε ακριβείς μετρήσεις των εθνικών ποσοστών πληθωρισμού. Η οικονομική αρχή της Ισοτιμίας Αγοραστικής Δύναμης (ΙΑΔ) επιτρέπει αυτή τη μετατροπή. Και η εφαρμογή της ΙΑΔ στην καταμέτρηση των αυξημένων ρυθμών πληθωρισμού είναι σχετικά απλή.
Κατά τη διάρκεια περιόδων αυξημένου πληθωρισμού, η ΙΑΔ είναι η σωστή θεωρία που πρέπει να χρησιμοποιηθεί για τη μέτρηση. Πράγματι, η ΙΑΔ ισχύει κατά τη διάρκεια επεισοδίων υπερπληθωρισμού και ισχύει πολύ έντονα. Πέρα από τη θεωρία της ΙΑΔ, η διαίσθηση του γιατί η ΙΑΔ αντιπροσωπεύει τον «χρυσό κανόνα» για τη μέτρηση του πληθωρισμού κατά τη διάρκεια επεισοδίων υπερπληθωρισμού είναι σαφής. Όλα τα στοιχεία μιας οικονομίας που είναι υπερπληθωριστικά, είτε τιμολογούνται σε ένα σταθερό ξένο νόμισμα (δολάριο ΗΠΑ) είτε σε ένα τοπικό νόμισμα (το Μπολιβάρ). Εάν είναι τιμές σε Μπολιβάρ, καθορίζονται με αναφορά στις τιμές των αγαθών σε δολάρια και στη συνέχεια μετατρέπονται σε τοπικές τιμές Μπολιβάρ αφού ελεγχθούν με τη συναλλαγματική ισοτιμία της μαύρης αγοράς. Στην πραγματικότητα, όταν το επίπεδο των τιμών αυξάνεται ταχέως και ασταμάτητα σε καθημερινή βάση, ανά ώρα ή ακόμα και ανά λεπτά της ώρας, οι συναλλαγματικές ισοτιμίες είναι η μοναδική πηγή πληροφοριών για το πόσο γρήγορα κινείται ο πληθωρισμός. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ισχύει η ΙΑΔ και ο λόγος που εγώ και η ομάδα μου στο πρόγραμμα Johns Hopkins σε συνεργασία με το Cato Institute για τα προβληματικά νομίσματα, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε δεδομένα υψηλής συχνότητας (καθημερινά) για να υπολογίσουμε τον ετήσιο ρυθμό πληθωρισμού της Βενεζουέλας.
Εν κατακλείδι
Ο υπερπληθωρισμός της Βενεζουέλας, ο οποίος ξέσπασε από τον Νοέμβριο του 2016, απεικονίζεται στο παρακάτω διάγραμμα. Την 31η Ιουλίου 2018, ο ετήσιος ρυθμός πληθωρισμού για τη Βενεζουέλα διαμορφώθηκε σε 33,151%. Αυτή η ακριβής ΜΕΤΡΗΣΗ σημαίνει ότι η Βενεζουέλα βιώνει τώρα το 23ο σοβαρότερο επεισόδιο υπερπληθωρισμού στην ιστορία.
