Η ΑΠΌΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΕ ΕΊΝΑΙ ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΉ: ΑΝΤΊ ΝΑ ΧΑΛΑΡΏΣΕΙ ΤΟΥΣ ΣΦΙΧΤΟΎΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΎΣ ΤΗΣ, ΤΟΥΣ ΔΙΠΛΑΣΊΑΣΕ ΚΑΙ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΊΑ ΧΡΌΝΙΑ ΕΠΈΚΤΕΙΝΕ ΤΟΝ ΠΌΛΕΜΟ ΚΑΤΆ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΊΑΣ ΌΛΟ ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΟ.
Του Kai Weiss
Απόδοση: Ευθύμης Μαραμής
Φαρσοκωμωδία κανονιστικών ρυθμίσεων
Το ότι η ΕΕ δεν είναι απαραιτήτως ένας ένθερμος υποστηρικτής των ελεύθερων αγορών, της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας, αλλά μάλλον μια μηχανή που παράγει μαζικά κανονισμούς και ρυθμίσεις, είναι ένα ευρέως γνωστό γεγονός. Κάποιος απλά μπορεί να δει τους 109 κανονισμούς για τα μαξιλάρια, τους 50 για τα παπλώματα και τα σεντόνια ή τους 31 νόμους για τις οδοντόβουρτσες που έχουν εφεύρει οι Βρυξέλλες, για να πάρει μια μικρή γεύση. Ή μπορείτε να δείτε την εξαιρετικά λεπτομερή εξήγηση για το πώς πρέπει να μοιάζει μια μπανάνα και πως πρέπει να είναι «απαλλαγμένη από δυσμορφίες ή ανώμαλη καμπυλότητα» (ναι πρόκειται για έναν πραγματικό νόμο).
Μπορεί να είναι πιθανό ότι όλες αυτές οι τρελές ιστορίες, οι οποίες εμφανίζονται τακτικά στις tabloid εφημερίδες για τη διασκέδαση (ή τον εκνευρισμό) του κοινού, να συμβαίνουν μόνο επειδή οι πολιτικοί και οι μη εκλεγμένοι γραφειοκράτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης απλά βαριούνται, χωρίς να ξέρουν τι να κάνουν με τον χρόνο τους. Αλλά ένα πρόσφατο άρθρο της Veronique de Rugy στο AIER, μου υπενθύμισε για μια ακόμη φορά πως πίσω από αυτό το δρόμο που πήρε η Ευρώπη βρίσκεται κάτι περισσότερο.
Στην πραγματικότητα, είναι μια ολόκληρη προσέγγιση που οι Βρυξέλλες (και, για να μην τις αφήσουμε απ’ έξω, οι ευρωπαϊκές εθνικές κυβερνήσεις επίσης) έχουν υιοθετήσει εδώ και πολύ καιρό. Όπως αναφέρει απερίφραστα η de Rugy, «οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα μάτσο προστατευτιστών». Στην εξαιρετική της ανάλυση, αντανακλά τον κρίσιμο διαχωρισμό που θέτει ο Adam Thierer στο συναρπαστικό βιβλίο του Permissionless Innovation.
Η υπόθεση για άνευ περιορισμών καινοτομία
Το συμπέρασμα είναι το εξής: Υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους οι κυβερνήσεις μπορούν να ανταποκριθούν στις καινοτόμες προσπάθειες. Είτε μπορούν να ακολουθήσουν τη διαδικασία της «άνευ αδειοδότησης» καινοτομίας, δηλαδή, όπως εξηγεί ο Thierer, «την αντίληψη ότι ο πειραματισμός με τις νέες τεχνολογίες και τα επιχειρηματικά μοντέλα πρέπει γενικά να επιτρέπεται ως προεπιλογή». Εάν προκύψουν προβλήματα, θα μπορούσαν να εξεταστούν αργότερα. Αλλά οι κυβερνήσεις μπορούν επίσης να ακολουθήσουν την αρχή του προληπτικού προστατευτισμού, έχοντας «την πεποίθηση ότι οι νέες καινοτομίες πρέπει να περιοριστούν ή να απαγορευτούν μέχρι οι δημιουργοί τους να αποδείξουν ότι δεν θα προκαλέσουν κακό».
Ενώ η άνευ αδειοδότησης καινοτομία σημαίνει «τον καλπασμό της δημιουργικότητας του ανθρώπινου νου», η αρχή του προληπτικού προστατευτισμού, στην ουσία της, εξαλείφει όλο το νόημα των επιχειρηματικών προσπαθειών: την αναζήτηση νέων ευκαιριών που οι άλλοι δεν έχουν εντοπίσει ακόμα, αναλαμβάνοντας ρίσκο, συμμετέχοντας σε διαδικασία δοκιμής-σφάλματος, είτε κάνοντας τον κόσμο καλύτερο (αποκομίζοντας κέρδη για τον εαυτό τους) ή, ναι, αποτυγχάνοντας.
Οι ΗΠΑ, ως επί το πλείστον (και σε μεγάλο βαθμό σε σύγκριση με την Ευρώπη), υιοθέτησαν μια προσέγγιση που ομοιάζει περισσότερο με την άνευ αδειοδότησης καινοτομία, όπου μπορούν να αναληφθούν ρίσκα και όπου η αποτυχία είναι ανεκτή ή απλά θεωρείται κανονικό μέρος της διαδικασίας. Αντίθετα, στην Ευρώπη κυριαρχεί η αρχή του προληπτικού προστατευτισμού. Σε κάποιο βαθμό, αυτό μπορεί να είναι μια πολιτιστική συνιστώσα: η αποτυχία κρίνεται καταδικαστικά σε πολλούς ευρωπαϊκούς πολιτισμούς και μια επιχειρηματική προσπάθεια που πάει στραβά, μπορεί να θεωρηθεί γρήγορα ως πλήρης αποτυχία σταδιοδρομίας – δεδομένου ότι η αποτυχία ποτέ δεν είναι απίθανη, αυτό σημαίνει ότι η επιχειρηματικότητα αποτελεί μικρότερο παράγοντα στην γηραιά ήπειρο. Ωστόσο, οι κυβερνήσεις, και ειδικά η ΕΕ, έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο επίσης. Υπάρχουν πολλά, για την ακρίβεια αμέτρητα παραδείγματα που το επιβεβαιώνουν.
Ο πόλεμος της ΕΕ κατά της καινοτομίας
Παρατηρήστε τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Uber, στην Airbnb και πάσης φύσης άλλες υπηρεσίες καινοτομίας της sharing economy, τις οποίες οι κυβερνήσεις στην Ευρώπη προσπαθούν επί σειρά ετών να ρυθμίσουν μέχρι θανάτου. Ή εξετάστε τους νέους κανόνες προστασίας δεδομένων, οι οποίοι έχουν ήδη οδηγήσει σε αποχώρηση εταιρειών από την Ευρώπη, δεδομένου ότι είναι αδύνατο να τηρηθούν χωρίς να δαπανηθούν τεράστια ποσά για τη σχετική συμμόρφωση (Δείτε πατώντας στον σύνδεσμο μια πιο εκτεταμένη ανάλυση σχετικά με την συγκεκριμένη καταστροφή). Αυτά τα ρυθμιστικά καμώματα, μπορούν να έχουν τραγικές συνέπειες επίσης: Δείτε την ψευδο-επιστημονική στάση της ΕΕ κατά των Γενετικά Μεταλλαγμένων Τροφίμων, η οποία, όπως γράφει ο Marian Tupy, συνεργάτης του Cato Institute, μπορεί να είναι υπεύθυνη για θανάτους από την πείνα στην Αφρική.
Δεν προκαλεί έκπληξη, υπό αυτές τις συνθήκες, ότι η Ευρώπη δεν είναι η ήπειρος στην οποία απογειώθηκε ο καπιταλισμός της ελεύθερης αγοράς και η εκβιομηχάνιση, η ήπειρος όπου συμβαίνουν σήμερα οι σημαντικές διεθνείς καινοτομίες. Πολλά λέγονται για τους υποτιθέμενους τεχνολογικούς κόμβους στη Στοκχόλμη και το Βερολίνο, αλλά ελάχιστα έχουν αναδυθεί από αυτούς εκτός από τη σουηδική Spotify – η οποία επίσης όλο και περισσότερο μετακινεί τις επιχειρήσεις της στις ΗΠΑ. Το 2016, αναφέρει ο Thierer στο βιβλίο του, «η αξία της Airbnb στην αγορά ξεπερνά μόνη της την αξία όλων των τεχνολογικών εταιρειών της Γερμανίας μαζί.»
-
Δείτε σχετικά: Ε.Ε εναντίον Google – Μία φιλελεύθερη ματιά
Η απόκριση της ΕΕ είναι συγκλονιστική: αντί να χαλαρώσει τους σφιχτούς κανονισμούς της, τους διπλασίασε και τα τελευταία χρόνια επέκτεινε τον πόλεμο κατά της καινοτομίας όλο και περισσότερο. Επιχειρήσεις του κλάδου – σχεδόν αποκλειστικά όλες από τις ΗΠΑ – τιμωρούνται για την επιτυχία τους. Η Microsoft έχει χτυπηθεί με πρόστιμα τέσσερις φορές, πλέον πρόσφατα το 2013 με 635 εκατομμύρια δολάρια. Ο κατάλογος περιλαμβάνει επίσης την Intel (1,2 δισεκατομμύρια δολάρια, 2009), το Facebook (122 εκατ. δολάρια, 2017), την Amazon (293 εκατ. δολάρια, 2017), και την Qualcomm (1,2 δισεκατομμύρια δολάρια, 2018).
-
Δείτε σχετικά: Καν’ το όπως η Ιρλανδία (και ας γαβγίζει η ΕΕ)
Αλλά οι πιο συγκλονιστικές ετυμηγορίες ήταν σίγουρα: το πρόστιμο στην Apple ύψους 14,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2016 (με τον ισχυρισμό πως «δεν πληρώνει το δίκαιο μερίδιό» στην Ιρλανδία, παρόλο που οι Ιρλανδοί θεωρούν ότι δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα), πρόστιμο 2,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Google το 2017 (ενώ παράλληλα διέσωσαν με bailout τις ιταλικές τράπεζες) και τον Ιούλιο του 2018 ένα νέο πρόστιμο-μαμούθ στην Google με την εντυπωσιακή τιμή των 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Συμπέρασμα
Η ΕΕ είναι συχνά σοκαρισμένη για το πώς χώρες όπως οι ΗΠΑ έχουν τεχνολογικούς κόμβους ανάλογους της Silicon Valley, όλες αυτές τις καινοτομίες, όλες αυτές τις start-ups και όλο αυτό το επιχειρηματικό πνεύμα. Αντί να τιμωρεί εκείνους που επικρατούν, παρά τα μεγάλα εμπόδια που τίθενται στον δρόμο τους, η Ευρώπη θα πρέπει να αλλάξει την οπτική της. Πράγματι, όπως γράφει ο Thierer, «μια φιλελεύθερη δόση άνευ αδειοδοτημένης καινοτομίας, μπορεί να συμβάλει στην προώθηση της επόμενης μεγάλης βιομηχανικής επανάστασης με το ξεκλείδωμα εκπληκτικών ευκαιριών».
-
Δείτε σχετικά: Κάτω τα χέρια σας από την Google
Αυτή η επόμενη βιομηχανική επανάσταση, θα μπορούσε να συμβεί και στην ευρωπαϊκή γη. Αλλά για να συμβεί αυτό, οι κυβερνήσεις πρέπει να αφήσουν τα θαύματα της αγοράς να πάρουν τον δικό τους δρόμο.
***
Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο American Institute for Economic Research με τίτλο Europe Is Bringing Itself Down
