Ludwig von Mises: Ο μύθος της έλλειψης οικονομικών κρίσεων υπό τον Σοσιαλισμό

Από
Ευθύμης Μαραμής
-
0
1047

Εάν ο δικτάτορας επενδύσει περισσότερο και έτσι περιορίσει τα διαθέσιμα μέσα για την τρέχουσα κατανάλωση, οι άνθρωποι πρέπει να τρώνε λιγότερο και να μην αντιδρούν. Δεν προκύπτουν κρίσεις, διότι τα άτομα δεν έχουν την ευκαιρία να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους

του Ludwig von Mises
Απόδοση: Μιχάλης Γκουντής

Εισαγωγή

Πολλοί σοσιαλιστές συγγραφείς υπογραμμίζουν ότι η επανάληψη των οικονομικών κρίσεων και της ύφεσης των επιχειρήσεων είναι ένα φαινόμενο εγγενές στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής. Από την άλλη πλευρά, ένα σοσιαλιστικό σύστημα είναι ασφαλές ενάντια σε αυτό το κακό.

Όπως είναι ήδη προφανές και θα παρουσιαστεί αργότερα, οι κυκλικές διακυμάνσεις των επιχειρήσεων δεν είναι ένα περιστατικό που προέρχεται από τη σφαίρα της απαρεμπόδιστης αγοράς, αλλά ένα προϊόν κυβερνητικής παρέμβασης στις επιχειρηματικές συνθήκες που αποσκοπούσε στη μείωση του επιτοκίου κάτω από το ύψος το οποίο η ελεύθερη αγορά θα είχε καθορίσει. Σε αυτό το σημείο έχουμε μόνο να αντιμετωπίσουμε την εικαζόμενη σταθερότητα που εξασφαλίζεται από τον σοσιαλιστικό σχεδιασμό.

Τι προκαλεί τις κρίσεις;

Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτό που προκαλεί τις οικονομικές κρίσεις είναι η δημοκρατική διαδικασία της αγοράς. Οι καταναλωτές δεν αποδέχονται τη χρησιμοποίηση των συντελεστών παραγωγής που πραγματοποιούν οι επιχειρηματίες. Εκδηλώνουν την απογοήτευσή τους από τη συμπεριφορά τους κατά την αγορά και την αποχή από την αγορά. Οι επιχειρηματίες, παραπλανημένοι από τις αυταπάτες του τεχνητά μειωμένου επιτοκίου της ακαθάριστης αγοράς, δεν κατάφεραν να επενδύσουν σε εκείνες τις γραμμές στις οποίες οι πιο επείγουσες ανάγκες του κοινού θα είχαν ικανοποιηθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Μόλις ολοκληρωθεί η πιστωτική επέκταση, τα ελαττώματα αυτά γίνονται προφανή. Η στάση των καταναλωτών αναγκάζει τους επιχειρηματίες να προσαρμόσουν εκ νέου τις δραστηριότητές τους στην καλύτερη δυνατή ικανοποίηση των επιθυμιών. Αυτή είναι η διαδικασία της εκκαθάρισης των ελαττωμάτων που διαπράττονται στην άνθηση και της αναπροσαρμογής στις επιθυμίες των καταναλωτών που ονομάζεται ύφεση.

Αλλά σε μια σοσιαλιστική οικονομία, μόνο οι εκτιμήσεις αξιολόγησης της κυβέρνησης μετράνε, και ο λαός στερείται κάθε μέσου για να επικρατήσει η δική του άποψη. Ένας δικτάτορας δεν ενδιαφέρεται για το αν οι μάζες εγκρίνουν ή όχι τις αποφάσεις του σχετικά με το πόσο να αφιερώσουν για την τρέχουσα κατανάλωση και πόσο για πρόσθετες επενδύσεις. Εάν ο δικτάτορας επενδύσει περισσότερο και έτσι περιορίσει τα διαθέσιμα μέσα για την τρέχουσα κατανάλωση, οι άνθρωποι πρέπει να τρώνε λιγότερο και να μην αντιδρούν. Δεν προκύπτουν κρίσεις, διότι τα άτομα δεν έχουν την ευκαιρία να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους.

Όπου δεν υπάρχει καμία επιχείρηση, η οικονομία δεν μπορεί να είναι ούτε καλή ούτε κακή. Μπορεί να υπάρχει λιμοκτονία και λιμός, αλλά δεν υπάρχει ύφεση με την έννοια που χρησιμοποιείται αυτός ο όρος για την αντιμετώπιση των προβλημάτων μιας οικονομίας της αγοράς. Όπου τα άτομα δεν είναι ελεύθερα να επιλέξουν, δεν μπορούν να διαμαρτυρηθούν ενάντια στις μεθόδους που εφαρμόζουν όσοι κατευθύνουν την πορεία των παραγωγικών δραστηριοτήτων.

Δεν αποτελεί απάντηση σε αυτό να αντιτάξουμε ότι η κοινή γνώμη στις καπιταλιστικές χώρες ευνοεί την πολιτική του φθηνού χρήματος. Οι μάζες παραπλανούνται από τους ισχυρισμούς των ψευδο-εμπειρογνωμόνων ότι τα φτηνά χρήματα μπορούν να τους κάνουν ευημερούντες χωρίς καμία επιβάρυνση. Δεν συνειδητοποιούν ότι η επένδυση μπορεί να επεκταθεί μόνο στο βαθμό που συγκεντρώνονται περισσότερα κεφάλαια με την αποταμίευση. Είναι παραπλανημένοι από τα παραμύθια των νομισματικών απατεώνων. Ωστόσο, αυτό που μετράει στην πραγματικότητα δεν είναι τα παραμύθια, αλλά η συμπεριφορά των ανθρώπων. Εάν οι άνθρωποι δεν είναι διατεθειμένοι να αποταμιεύσουν περισσότερα, μειώνοντας την τρέχουσα κατανάλωσή τους, λείπουν τα μέσα για μια ουσιαστική επέκταση των επενδύσεων. Αυτά τα μέσα δεν μπορούν να παρασχεθούν με την εκτύπωση τραπεζογραμματίων και με πίστωση στα τραπεζικά βιβλία.

Κλείνοντας

Είναι ένα κοινό φαινόμενο το γεγονός ότι το άτομο με την ιδιότητά του ως ψηφοφόρου αντιτίθεται ουσιαστικά στη συμπεριφορά του στην αγορά. Έτσι, για παράδειγμα, μπορεί να ψηφίσει για μέτρα που θα αυξήσουν την τιμή ενός εμπορεύματος ή όλων των αγαθών, ενώ ως αγοραστής θέλει να δει αυτές τις τιμές χαμηλές. Τέτοιες συγκρούσεις προκύπτουν από άγνοια και λάθος. Έτσι όπως είναι η ανθρώπινη φύση, τέτοια πράγματα συμβαίνουν. Αλλά σε μια κοινωνική οργάνωση στην οποία το άτομο δεν είναι ούτε ψηφοφόρος ούτε αγοραστής, ή στην οποία η ψήφος και η αγορά είναι απλώς μια απάτη, απουσιάζουν.

***

Απόσπασμα από το κεφάλαιο 20 του Human Action

Βρίσκετε ενδιαφέροντα τα άρθρα στην «Ελεύθερη Αγορά»; Εκτιμάτε την προσπάθεια μας; Κάντε τώρα μια δωρεά 5 ευρώ και ενισχύστε μας.





Διαβάστε περισσότερα από τον Ludwig von Mises:

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΑΡΘΡΑΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ