Η αύξηση της ζήτησης μετρητών θέτει αντίστοιχη αύξηση της προσφοράς χρήματος, η οποία ακολουθείται από μια ακόμη αύξηση της προσφοράς χρήματος, όταν η Fed, για να κρατήσει το επιτόκιο των ομοσπονδιακών κεφαλαίων στο στόχο, αγοράζει περιουσιακά στοιχεία από μη τραπεζικά ιδρύματα
του Frank Shostak
«How the Fed Enables Money Creation« δημοσιευμένο αρχικά στην Ιστοσελίδα του Ludwig von Mises Institute
Απόδοση: Μιχάλης Γκουντής
Εισαγωγή
Σε συνομιλίες με αναγνώστες στην ιστοσελίδα του περιοδικού Time στις 22 Δεκεμβρίου 2010, ο επικεφαλής της Fed – την εποχή εκείνη ο Ben Bernanke – ρωτήθηκε γιατί η Fed δημιουργεί δολάρια «από το τίποτα». Η απάντησή του ήταν ότι η Fed δεν εκτυπώνει χρήματα. Επιπλέον, από τις αρχές του 1980, η Fed δεν δίνει πλέον προσοχή στην ποσότητα χρημάτων ως τέτοια, αλλά θέτει έναν στόχο στα επιτόκια. Αυτό ενισχύει περαιτέρω την άποψη ότι η Fed δεν έχει καμία σχέση με την ενεργό παραγωγή χρημάτων «από το τίποτα».
Επιπλέον, οι περισσότεροι εμπειρογνώμονες υποστηρίζουν ότι με τον καθορισμό του στόχου στα επιτόκια, η Fed εξυπηρετεί μόνο τις μεταβολές της ζήτησης για χρήμα, επομένως από αυτή την άποψη, αυτή η αντιστάθμιση δεν έχει ως αποτέλεσμα την αποτελεσματική αύξηση της προσφοράς χρήματος. Στην πραγματικότητα, η Fed είναι το κλειδί για την παραγωγή χρημάτων από το «τίποτα», παρά το γεγονός ότι δεν στοχεύει πια στην ποσότητα των χρημάτων αλλά μάλλον στα επιτόκια.
Τα τεχνητά επιτόκια ως μέθοδος παραγωγής χρήματος από το τίποτα
Η κύρια αγορά μέσω της οποίας η Fed χειρίζεται τα επιτόκια είναι η κυβερνητική χρηματοδοτική αγορά. Οι εμπορικές τράπεζες διατηρούν ένα μέρος των χρημάτων που κατατίθενται σε αυτές μαζί με τις τράπεζες της Federal Reserve. Τα χρήματα που διατηρούν οι εμπορικές τράπεζες στην Fed χαρακτηρίζονται ως αποθεματικά. Παρατηρήστε ότι τα χρήματα που τηρούν οι τράπεζες ως αποθεματικά δεν αποτελούν μέρος της προσφοράς χρήματος. Τα χρήματα που διατηρούνται σε αποθεματικά αποσύρονται από την οικονομία και για το λόγο αυτό δεν αποτελούν μέρος της προσφοράς χρήματος.
Οι τράπεζες χρειάζονται αποθεματικά προκειμένου να πληρούν τις υποχρεώσεις τους όσον αφορά τα αποθεματικά τους και για να είναι σε θέση να εκκαθαρίζουν τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές. Όταν παρουσιάζονται επιταγές έναντι μιας τράπεζας, η τράπεζα πρέπει να έχει τα χρήματα για να τιμήσει τις επιταγές αυτές. Σε κάποια συγκεκριμένη ημέρα υπάρχουν κάποιες τράπεζες που έχουν περισσότερα αποθεματικά από ότι χρειάζονται, δηλαδή έχουν πλεονασματικά αποθέματα. Αντιστρόφως, υπάρχουν τράπεζες που έχουν πολύ λίγα αποθεματικά, δηλαδή έχουν έλλειψη αποθεματικών. Η ύπαρξη πλεονασματικών και ελλιπών αποθεματικών μεταξύ των διαφόρων καταθετικών ιδρυμάτων θέτει μια πλατφόρμα για μια αγορά για τα αποθεματικά αυτά, η οποία χαρακτηρίζεται ως ομοσπονδιακή αγορά κεφαλαίων.
Το επιτόκιο που χρεώνεται για τη χρήση των ομοσπονδιακών κεφαλαίων ονομάζεται επιτόκιο ομοσπονδιακών κεφαλαίων. Η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ επιδιώκει να φέρει το επιτόκιο των ομοσπονδιακών κεφαλαίων σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο ή στόχο, το οποίο πιστεύει ότι θα επιτρέψει στην κεντρική τράπεζα να επιτύχει τον στόχο της σταθερής, μη πληθωριστικής οικονομικής ανάπτυξης.
-
Δείτε σχετικά: Το μονοπώλιο της ΕΚΤ: Πως δημιουργείται χρήμα από το πουθενά
Μόλις καθοριστεί ο στόχος, είναι ο ρόλος του Ομοσπονδιακού Γραφείου Ανοικτής Αγοράς να διασφαλίσει ότι ο στόχος διατηρείται. Κατά κανόνα, μόλις ανακοινωθεί ο στόχος, η αγορά τείνει να φέρει το επιτόκιο προς τον στόχο, περιμένοντας ότι η Fed θα επιτύχει την επίτευξη του στόχου της. Για να μπορέσει να διατηρήσει το επιτόκιο στον στόχο, το γραφείο ανοικτής αγοράς της Fed παρακολουθεί διάφορους παράγοντες, που έχουν τη δυνατότητα να διαταράξουν την ισορροπία μεταξύ της προσφοράς και της ζήτησης για τα ομοσπονδιακά κεφάλαια. Από τη στιγμή που εντοπίζονται αυτοί οι ανασταλτικοί παράγοντες, οι φορείς της Fed τους αντιμετωπίζουν με την αγορά ή πώληση περιουσιακών στοιχείων στην αγορά.
Η δραστηριότητα του θησαυροφυλακίου
Όταν τα άτομα πληρώνουν φόρους στο Δημόσιο, η πληρωμή των φόρων γίνεται με τη μεταφορά χρημάτων από τις καταθέσεις όψεως των φορολογουμένων στις τράπεζες τους σ στο Ταμείο της Fed. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του λογαριασμού του Δημοσίου με την Fed και τη μείωση κατά το αντίστοιχο ποσό των ταμειακών διαθεσίμων στις καταθέσεις όψεως στις τράπεζες. Σημειώστε ότι η πληρωμή των φόρων δεν επηρεάζει την προσφορά χρήματος.
Όταν ένας φορολογούμενος πληρώνει 1000 δολάρια σε φόρο στο δημόσιο ταμείο, τα χρήματά του, π.χ. $ 1000, μεταφέρονται στο δημόσιο ταμείο – δεν υπάρχει μεταβολή στην προσφορά χρήματος. Λόγω αυτής της μεταφοράς χρημάτων στο λογαριασμό του Δημοσίου, οι τράπεζες θα έχουν τώρα λιγότερα μετρητά, δηλαδή αποθεματικά που βρίσκονται στην κατοχή τους. Ως εκ τούτου, αυτό που έχουμε εδώ είναι μια πτώση στην προσφορά των ομοσπονδιακών κεφαλαίων.Η πτώση στην προσφορά των ομοσπονδιακών κεφαλαίων, με όλες τις μεταβλητές ίσες, ασκεί ανοδική πίεση στο επιτόκιο των ομοσπονδιακών κεφαλαίων.
Ελλείψει παρέμβασης από την Fed, το επιτόκιο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας στην αγορά θα τείνει να αυξηθεί πάνω από το στόχο της. Προκειμένου να προστατευθεί ο στόχος του ομοσπονδιακού επιτοκίου λόγω της μείωσης των αποθεματικών, η Fed θα κινήσει τώρα την αγορά περιουσιακών στοιχείων στην αγορά, προκειμένου να αυξήσει την προσφορά ομοσπονδιακών κεφαλαίων. Εάν η Fed αγοράσει περιουσιακά στοιχεία από μη τραπεζικά ιδρύματα τότε αυτό αυξάνει την προσφορά χρήματος μέσω της αύξησης των καταθέσεων όψεως. Επομένως, η είσπραξη των φόρων από το δημόσιο ταμείο οδηγεί σε αύξηση της προσφοράς χρήματος από τη στιγμή που η Fed αγοράζει περιουσιακά στοιχεία στην αγορά από μη τραπεζικά ιδρύματα προκειμένου να διατηρήσει το επιτόκιο των τρεχούμενων κεφαλαίων στο στόχο.
Τώρα, αν η Fed αγοράσει περιουσιακά στοιχεία από τράπεζες, τότε θα έχουμε αύξηση των τραπεζικών αποθεματικών χωρίς την αντίστοιχη αύξηση της προσφοράς χρήματος. Η αγορά περιουσιακών στοιχείων στην περίπτωση αυτή θα ισοδυναμεί με μεταφορά χρημάτων σε καταθέσεις τραπεζών από την Fed, δηλαδή αύξηση των αποθεματικών.
Αντίθετα, όταν το Θησαυροφυλάκιο δαπανά τα χρήματα – δηλαδή οι καταθέσεις στη Fed μειώνονται – αυτό αυξάνει τα αποθεματικά των τραπεζών και έτσι αυξάνει την προσφορά των ομοσπονδιακών κεφαλαίων. Ως αποτέλεσμα, για μια συγκεκριμένη ζήτηση, αυτό ασκεί πιέσεις προς τα κάτω στο επιτόκιο των κεφαλαίων της Fed. Για να αποφευχθεί η πτώση του επιτοκίου των ομοσπονδιακών κεφαλαίων κάτω από το στόχο, η κεντρική τράπεζα ξεκινά τις πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων, απομακρύνοντας έτσι τα χρήματα από την οικονομία. Προφανώς, δεν θα επηρεαστεί η προσφορά χρήματος, εάν η κεντρική τράπεζα πωλεί περιουσιακά στοιχεία μόνο σε τράπεζες.
Αλλαγές στη ζήτηση για μετρητά
Ένας άλλος ενδεχόμενος διαταράκτης του στόχου ως προς τα επιτόκια των κεφαλαίων της Fed είναι οι μεταβολές στη ζήτηση μετρητών. Εξετάστε την περίπτωση, όταν τα άτομα αυξάνουν, για οποιοδήποτε λόγο, τη ζήτηση τους για μετρητά. Λόγω αυτής της αύξησης της ζήτησης, που οι τράπεζες αντισταθμίζουν, μειώνεται το ποσό των μετρητών που κατέχουν οι τράπεζες στην Fed. Ως εκ τούτου, θα υπάρξει λιγότερη προσφορά ομοσπονδιακών κεφαλαίων και, σε κάθε περίπτωση, τηρουμένων των αναλογιών, αναμένεται να προκύψει ανοδική πίεση στο επιτόκιο των τρεχούμενων κεφαλαίων. Για να διατηρηθεί ο στόχος του επιτοκίου των τρεχούμενων κεφαλαίων, η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ υποχρεώνεται να εισάγει νέα χρήματα στην αγορά αγοράζοντας περιουσιακά στοιχεία.
Σημειώστε ότι, όταν οι τράπεζες αντισταθμίζουν αυτή την αύξηση της ζήτησης μετρητών, αυτό οδηγεί στη μεταφορά μετρητών από τραπεζικά αποθέματα σε καταθέσεις όψεως των ανθρώπων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της προσφοράς χρήματος. (Σημειώστε ξανά ότι τα χρήματα στα αποθεματικά δεν αποτελούν μέρος της προσφοράς χρήματος). Για να αναχαιτίσει την ανοδική πίεση στο επιτόκιο των κεφαλαίων, η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ δημιουργεί χρήματα μέσω της αγοράς περιουσιακών στοιχείων. Αν τα περιουσιακά στοιχεία αγοράζονται απευθείας από μη τραπεζικά ιδρύματα, τότε αυτό θα ανυψώσει περαιτέρω την προσφορά χρήματος. Ως εκ τούτου, αυτό που έχουμε εδώ είναι η αύξηση της προσφοράς χρήματος λόγω της μεταφοράς μετρητών στις καταθέσεις όψεως των ανθρώπων.
-
Δείτε σχετικά: 7 πληγές του πολιτικού χρήματος
Έπειτα, έχουμε μια άλλη αύξηση της προσφοράς χρήματος εξαιτίας της αγοράς περιουσιακών στοιχείων της Fed προκειμένου να διατηρηθεί το επιτόκιο των ομοσπονδιακών κεφαλαίων στο στόχο της.
Η αύξηση της ζήτησης μετρητών θέτει αντίστοιχη αύξηση της προσφοράς χρήματος, η οποία ακολουθείται από μια ακόμη αύξηση της προσφοράς χρήματος, όταν η Fed, για να κρατήσει το επιτόκιο των ομοσπονδιακών κεφαλαίων στο στόχο, αγοράζει περιουσιακά στοιχεία από μη τραπεζικά ιδρύματα. Αντίθετα, αν η ζήτηση των ιδιωτών για μετρητά πέσει, και όλα τα άλλα είναι ίσα, αυτό οδηγεί στη μείωση της προσφοράς χρήματος.
Ισχυρή οικονομική δραστηριότητα και οικονομικές κρίσεις
Μια άλλη πηγή δυνητικής διατάραξης της πολιτικής της Fed για τον καθορισμό του επιτοκίου της είναι η κατάσταση μιας ενισχυμένης οικονομικής δραστηριότητας. Η επακόλουθη αύξηση των καταθέσεων όψεως λόγω της ενίσχυσης του δανεισμού των τραπεζών, απαιτεί τώρα περισσότερα αποθεματικά, γεγονός που με τη σειρά του οδηγεί σε ενίσχυση της ζήτησης για ομοσπονδιακά κεφάλαια.
Σε αυτή την περίπτωση, η Fed καλείται να παρέμβει για να αποτρέψει την αύξηση του επιτοκίου των κεφαλαίων της Fed, και το πράττει με την αγορά περιουσιακών στοιχείων. Εάν η Fed αγοράσει από μη τραπεζικά ιδρύματα, αυτό οδηγεί στην αύξηση της προσφοράς χρήματος.
Επιπλέον, σε περιόδους οικονομικής κρίσης, η επιδίωξη ρευστότητας από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μπορεί να ασκήσει ισχυρή ανοδική πίεση στο επιτόκιο των χρημάτων της Fed. Σε αυτή την περίπτωση, προκειμένου να αποφευχθεί η αύξηση του επιτοκίου έντονα πάνω από το στόχο, η Federal Reserve ξεκινά μια σημαντική αγορά περιουσιακών στοιχείων – ενισχύει την προσφορά ομοσπονδιακών κεφαλαίων σύμφωνα με τη μεγάλη αύξηση της ζήτησης για αυτά τα κεφάλαια. Αν αγοράσει τα περιουσιακά στοιχεία από μη τραπεζικά ιδρύματα τότε αυτό οδηγεί στην αύξηση της προσφοράς χρήματος.
Επαναπατρισμός κεφαλαίων και αύξηση της προσφοράς χρήματος
Εκτός από τα περιουσιακά στοιχεία που αγοράζει η Fed και τα τραπεζικά κλασματικά αποθεματικά, μια άλλη πηγή για την αύξηση της προσφοράς χρήματος μπορεί να είναι ο επαναπατρισμός κεφαλαίων από πολυεθνικές εταιρείες. Για παράδειγμα, εάν μια αμερικανική εταιρεία αποφασίσει να μεταφέρει τα κέρδη από εξωτερικό πίσω στην πατρίδα, τότε αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της προσφοράς χρήματος στις ΗΠΑ. Παρατηρήστε ότι σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή υπάρχει μια δεδομένη ποσότητα δολαρίων ΗΠΑ. Ελλείψει της χρηματικής παραγωγής της Fed και απουσία τραπεζών που δανείζουν από το «τίποτα» δηλαδή τα κλασματικά τραπεζικά αποθεματικά, δεν μπορεί να προκύψει επέκταση του συνόλου των δολαρίων.
-
Δείτε σχετικά: Ποια είναι η σωστή ποσότητα χρήματος για την οικονομία;
Παρά τη δοθείσα ποσότητα δολαρίων ΗΠΑ, η μεταφορά χρημάτων από πολυεθνικές αντιπροσωπεύει τη μεταφορά δολαρίων από τα μη-αμερικανικά αποθεματικά σε δολάρια ΗΠΑ που διατηρούνται στη Fed σε καταθετικούς λογαριασμούς όψεως σε τράπεζα των ΗΠΑ. Αυτό σημαίνει ότι επειδή υπάρχει μετατόπιση δολαρίων από αποθέματα ξένων τραπεζών σε δολάρια ΗΠΑ που διατηρούνται στη Fed (σημειώστε ότι αυτά τα αποθεματικά δεν αποτελούν μέρος των συνολικών χρημάτων) σε λογαριασμούς όφεως, αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της προσφοράς χρήματος κατά το ποσό των χρημάτων που επαναπατρίστηκαν. Εάν τα μεταφερθέντα χρήματα χρησιμοποιούνται στη συνέχεια για την αγορά κρατικών ομολόγων, τότε αυτό θα αυξήσει το ταμειακό ισοζύγιο του Θησαυροφυλακίου στη Fed. Αυτό, ωστόσο, δεν θα έχει περαιτέρω επίδραση στην προσφορά χρήματος, τηρουμένων των αναλογιών. (Τα χρήματα έχουν πλέον μεταφερθεί από λογαριασμό όψεως σε λογαριασμό ταμιευτηρίου του Θησαυροφυλακίου).
Συμπέρασμα
Από τις αρχές του 1980, η Fed δεν δίνει πλέον προσοχή στην ποσότητα χρημάτων ως τέτοια, αλλά θέτει ως στόχο τα επιτόκια.
Υποστηρίζεται από τους περισσότερους εμπειρογνώμονες ότι ο καθορισμός ενός στόχου στα επιτόκια της Fed εξυπηρετεί μόνο τις μεταβολές στη ζήτηση χρημάτων, συνεπώς, από αυτή την άποψη, αυτή η αντιστάθμιση δεν έχει ως αποτέλεσμα την αποτελεσματική αύξηση της προσφοράς χρήματος. Αυτό οφείλεται στην πεποίθηση ότι μια δεδομένη αύξηση της ζήτησης χρημάτων εξουδετερώνει την αντίστοιχη αύξηση της προσφοράς χρήματος. Αυτό ενισχύει την άποψη ότι η Fed δεν έχει καμία σχέση με την ενεργό παραγωγή χρημάτων «από το τίποτα».
Όμως, στην πράξη, η Fed έχει κεντρική σημασία για την παραγωγή χρημάτων από το «τίποτα», παρά το γεγονός ότι δεν στοχεύει πλέον στην ποσότητα των χρημάτων, αλλά στα επιτόκια.
***
Βρίσκετε ενδιαφέροντα τα άρθρα στην «Ελεύθερη Αγορά»; Εκτιμάτε την προσπάθεια μας; Κάντε τώρα μια δωρεά 5 ευρώ και ενισχύστε μας.
Διαβάστε περισσότερα:
- Η απάτη του συστήματος των κλασματικών αποθεματικών
- Ο καπιταλισμός δεν έχει σχέση με το υπάρχον χρηματοπιστωτικό σύστημα
- Ο χρυσός πρέπει να αντιμετωπίζεται ως χρήμα και όχι ως επενδυτικό μέσο
- Βασικά Οικονομικά: Η Προέλευση του Χρήματος και της αξίας του
- Το μονοπώλιο της ΕΚΤ: Πως δημιουργείται χρήμα από το πουθενά
- Οι κεντρικές τράπεζες δεν εξασφαλίζουν την ευημερία
- Βασικά Οικονομικά: Ο μύθος της «σταθερότητας» των τιμών
