Οι φιλελεύθεροι αναρχικοί γνωρίζουν ότι μια α-κρατική κοινωνία είναι πιθανό να οδηγήσει αβίαστα σε εκτεταμένες, σύνθετες και επιτυχημένες ελεύθερες αγορές.
Του Ryan McMaken
Απόδοση στα Ελληνικά: Νίκος Μαρής
Λίγες πολιτικές ιδεολογίες είναι τόσο παρεξηγημένες όσο ο αναρχισμός. Η σύγχυση είναι τόσο διαδεδομένη, μάλιστα, που όσοι αγνοούν αυτήν την πνευματική παράδοση χρησιμοποιούν συχνά τη λέξη «αναρχία» ως συνώνυμη του «χάους». Μέρος της σύγχυσης μπορεί να προκύπτει από το γεγονός ότι ο αναρχισμός είναι σήμερα αποκλειστικά συνδεδεμένος με τους αναρχικούς ενάντια στην ιδιωτική ιδιοκτησία του 19ου αιώνα, όπως ήταν οι οπαδοί του Μιχαήλ Μπακούνιν.
Πράγματι, αυτή η εκδοχή του αναρχισμού ήταν τόσο κυρίαρχη κατά το πρώτο μισό του 20ου αιώνα, που ο Ludwig von Mises, γράφοντας στο βιβλίο του Φιλελευθερισμός , ρωτούσε σκωπτικά «μπορεί τότε να υποτεθεί, χωρίς να υποπέσουμε εντελώς στον παραλογισμό, ότι παρά όλα αυτά, κάθε άτομο σε μια αναρχική κοινωνία θα έχει μεγαλύτερη ενόραση και θέληση από ό,τι ένας λαίμαργος που πάσχει από δυσπεψία; »
Γράφοντας το 1927, η εμπειρία του von Mises με τους αναρχικούς αφορούσε εκείνους που επιδίωκαν να γκρεμίσουν κάθε ανθρώπινο θεσμό, από την ελεύθερη αγορά έως την οικογένεια και τις θρησκείες. Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι ο Μίζες ήταν κάπως δύσπιστος ως προς το ότι μια κοινωνία απογυμνωμένη από όλους τους δοκιμασμένους και αληθινούς ανθρώπινους θεσμούς θα περνούσε έτσι σε μια περίοδο ουτοπίας.
Στην φιλελεύθερη παράδοση, ωστόσο, η αναρχική κοινωνία είναι απλώς η κοινωνία στην οποία τα άτομα δεν κυβερνώνται από ένα κράτος βασισμένο στο μονοπώλιο της βίας και του εξαναγκασμού, αλλά αντ’ αυτού κυβερνώνται μέσω οργανισμών στους οποίους συμμετέχουν εθελοντικά. Μεταξύ αυτών των θεσμών μπορεί να βρει κανείς εκκλησίες, σχολεία, οικογένειες, φυλές, επαγγελματικές ενώσεις και αγορές.
Οι αναρχικοί και άλλοι μπορεί να διαφωνούν για την αξία τέτοιων θεσμών, αλλά ο αναρχοφιλελεύθερος δεν αντιτίθεται βίαια στην ένταξη ενός ατόμου σε οποιονδήποτε τέτοιο θεσμό ή οργανισμό. Αυτό στο οποίο αντιτίθεται ο αναρχοφιλελεύθερος είναι το είδος της πολιτικής διακυβέρνησης που είναι γνωστή ως «το κράτος», που ασκεί μονοπώλιο στα μέσα εξαναγκασμού. Είναι αυτό το μονοπώλιο, ίσως περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, το οποίο χαρακτηρίζει το κράτος, η έλλειψη εθελοντικής συμμετοχής σε αυτό, και η αξίωσή του για το δικαίωμα να ασκεί εξουσία έναντι όλων των ατόμων που απλά συμβαίνει να ζουν σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή.
Πράγματι, οι αναρχικοί δεν αντιτίθενται απαραίτητα στη χρήση του εξαναγκασμού, γιατί σίγουρα ένας εγκληματίας που έχει κλέψει κάτι από κάποιον άλλο θα μπορούσε δικαίως να εξαναγκαστεί να τον αποζημιώσει.
Σε αυτό το σημείο, ο μελετητής του αναρχισμού θα αρχίσει να αναρωτιέται: «Σύμφωνοι, το κράτος είναι κακό, αλλά πώς θα έμοιαζε ένα νομικό σύστημα σε συνθήκες αναρχισμού; Πώς θα αλληλεπιδρούσαν οι κάτοχοι ιδιοκτησίας και οι εργαζόμενοι; Ποιος θα ήταν ο ρόλος των γονέων και των οικογενειών; »
Ευτυχώς για εμάς, αυτά δεν είναι ζητήματα που ξαφνικά συναντήσαμε οι ίδιοι, αλλά που έχουν εδώ και πολύ καιρό τεθεί από φιλελεύθερους θεωρητικούς. Και καθώς αρχίζουμε να εξετάζουμε βαθύτερα την αναρχική παράδοση, ανακαλύπτουμε ότι είναι μακραίωνη, και ανεπτυγμένη στη συλλογιστική της.
Ενώ μπορούμε να ανατρέξουμε πίσω στον Étienne de La Boétie για να βρούμε κάποια πρώιμα γραπτά σχετικά με το θέμα, ο δέκατος ένατος αιώνας παρήγαγε πολλούς σοβαρούς αναρχικούς στοχαστές από το Molinari έως τον Proudhon στην Ευρώπη, και στις Ηνωμένες Πολιτείες τον Spooner και τον Tucker. Αυτοί οι θεωρητικοί του 19ου αιώνα θα γίνονταν τελικά γνωστοί και θα αξιοποιούνταν από τον Murray Rothbard σε αυτό που έχει γίνει γνωστό πλέον ως Αναρχοκαπιταλισμός, η αναρχική παράδοση της ιδιωτικής ιδιοκτησίας και του ελευθέρως συνεταιρίζεσθαι.
[Για να προσφέρει μια πραγματικά λεπτομερή εξερεύνηση των απαντήσεων που υπάρχουν για αυτά τα ερωτήματα, ο David Gordon παρέχει ένα νέο μάθημα μέσω της Mises Academy σχετικά με την ιστορία της αναρχικής σκέψης και εξετάζει την πνευματική παράδοση του αναρχισμού και τη σημασία της παράδοσης για την πολιτική συζήτηση σήμερα.]
Η σημασία του αναρχισμού στο πολιτικό πεδίο είναι ίσως μεγαλύτερη από ποτέ, και η συνεχιζόμενη επικαιρότητά του εμφανίστηκε και πάλι στο προσκήνιο όταν ο Kelefa Sanneh, γράφοντας στο The New Yorker , πραγματεύτηκε την επίδραση του αντι-καπιταλιστή αναρχικού David Graeber, ο οποίος υπήρξε εξέχουσα προσωπικότητα στο κίνημα «κάντε κατάληψη στην Wall Street». Στο άρθρο του, ωστόσο, ο Sanneh δεν θα μπορούσε να αγνοήσει τον Murray Rothbard, τον οποίο περιγράφει ως «έναν αναρχικό που θα μπορούσε να θεωρηθεί ιδιαίτερα επιδραστικός στην Ουάσιγκτον» και ως «πνευματικό πατέρα του Ron Paul, που τον καθιστά…νονό του νονού του [φιλελεύθερου κινήματος] Tea Party.»
Σίγουρα μπορεί κανείς να αμφισβητήσει την αναρχική επιρροή του Rothbard ανάμεσα στα μέλη του Tea Party, αλλά η σημασία της αναρχοκαπιταλιστικής σκέψης του Rothbard μέσα στο ευρύτερο φιλελεύθερο κίνημα είναι αξιοσημείωτη.
Και όμως αυτό το σχίσμα μεταξύ των αναρχικών υπέρ της ιδιωτικής ιδιοκτησίας όπως ο Rothbard, και των αναρχικών ενάντια στην ιδιοκτησία, της σχολής του David Graeber, συνεχίζει να προκαλεί σύγχυση σχετικά με το τι είναι ο αναρχισμός.
Γράφοντας στο τεύχος του Σεπτεμβρίου 2013 του The Free Market , ο David Gordon σημειώνει:
«Ο Graeber δεν συμφωνεί ότι εάν απαλλασσόμασταν από το κράτος, οι άνθρωποι θα ζούσαν σε συνθήκες καπιταλισμού και ελεύθερου επιχειρείν. Ακολουθεί τον ισχυρισμό του Karl Polanyi στο βιβλίο του The Great Transformation (1944), ότι η ελεύθερη αγορά εξαρτάται από ένα άκαμπτο πλαίσιο νόμων και θεσμών για να επιβάλλει στους ανθρώπους τη συμπεριφορά που απαιτεί το καπιταλιστικό σύστημα. Συγκεκριμένα, ο Graeber πιστεύει ότι ο καπιταλισμός βασίζεται στην εργασία για την αποπληρωμή δανείων και στη δουλεία, και βλέπει θετικά την διαγραφή των χρεών.»
Εάν κάποιοι αναρχικοί πιστεύουν ότι η ελεύθερη αγορά δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς το κράτος, και άλλοι πιστεύουν ότι το κράτος είναι ο μεγάλος εχθρός των ελεύθερων αγορών, τότε τι είναι ο αναρχισμός;
Εάν όλοι οι αναρχικοί ενωθούν πραγματικά στην αντίθεσή τους σε ένα καταναγκαστικό κράτος, τότε ίσως το ερώτημα να μην έχει σημασία. Γιατί, όπως γνωρίζουν οι φιλελεύθεροι αναρχικοί, μια α-κρατική κοινωνία είναι πιθανό να οδηγήσει αβίαστα σε εκτεταμένες, σύνθετες και επιτυχημένες ελεύθερες αγορές. Οι αντι-καπιταλιστές αναρχικοί απλώς θα αποδειχθούν λανθασμένοι, αν και ίσως χρειαστεί να τους ευχαριστήσουμε για τις υπηρεσίες τους στην μάχη κατά κράτους.
***
Ο Ryan McMaken είναι ο αρχισυντάκτης του Mises Wire και του The Austrian στο Ινστιτούτο Ludwig von Mises. Έχει πτυχία στα οικονομικά και στις πολιτικές επιστήμες από το πανεπιστήμιο του Colorado και ήταν αρμόδιος οικονομολόγος του οικιστικού τομέα του Colorado από το 2009 ως το 2014. Είναι συγγραφέας του Commie Cowboys: The Bourgeoisie and the Nation-State in the Western Genre.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Ludwig von Mises
Βρίσκετε ενδιαφέροντα τα άρθρα στην «Ελεύθερη Αγορά»; Εκτιμάτε την προσπάθεια μας; Κάντε τώρα μια δωρεά 5 ευρώ και ενισχύστε μας.
